Przygotowanie do badania

Większość badań ultrasonograficznych (USG) może być przeprowadzana bez specjalnego przygotowania. Jeśli lekarz skierował Cię na USG, warto wziąć ze sobą poprzednie wyniki badań laboratoryjnych i diagnostycznych oraz wypis ze szpitala, aby specjalista mógł od razu poznać historię choroby.

Pacjenci niepełnoletni muszą przyjść do centrum medycznego z rodzicem lub opiekunem prawnym. Przed wykonaniem USG osoba dorosła musi przedstawić oryginał dokumentu potwierdzającego opiekę nad dzieckiem, książeczkę zdrowia dziecka oraz oryginał skierowania na badanie.

Przygotowanie do USG jamy brzusznej

Specjalne przygotowanie jest wymagane przed USG narządów jamy brzusznej. Diagnostykę ultrasonograficzną narządów przewodu pokarmowego najlepiej przeprowadzać na czczo w pierwszej połowie dnia. Przed USG jamy brzusznej należy powstrzymać się od spożywania jedzenia na co najmniej sześć godzin przed badaniem. Zasady przygotowania do USG narządów jamy brzusznej:

• można wypić nie więcej niż 100–200 ml wody niegazowanej, małymi porcjami, unikając połykania powietrza;

• przed badaniem należy zrezygnować z palenia;

• rano przed USG nie wolno żuć gumy;

• można przyjmować regularnie stosowane leki na co najmniej godzinę przed badaniem, popijając je niegazowaną wodą;

• dzień przed badaniem należy przyjąć Espumisan po 3–4 kapsułki 3 razy dziennie lub Simetigast Forte po 1 kapsułce wieczorem i rano w dniu USG. Przed USG należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym, aby wykluczyć indywidualne przeciwwskazania;

• jeżeli USG jamy brzusznej odbywa się w godzinach popołudniowych należy zjeść lekkie śniadanie na maksymalnie 6 godzin przed badaniem;

• pacjent powinien przyjść na USG jamy brzusznej z pełnym pęcherzem.

Dieta przed badaniem USG jamy brzusznej polega na zrezygnowaniu z produktów, które powodują wzdęcia (pełnotłustego mleka, pieczywa, grochu i innych roślin strączkowych, surowych warzyw, świeżych owoców i soków owocowych, napojów gazowanych) na dobę przed badaniem. W przypadku skłonności do wzdęć oprócz wykluczenia produktów powodujących wzdęcia na 2 dni przed badaniem należy stosować lekkostrawną dietę zaleconą przez lekarza.

Pacjenci chorujący na cukrzycę, którzy mają wykonane badanie USG narządów jamy brzusznej w godzinach rannych i przedpołudniowych nie przyjmują porannych leków przeciwcukrzycowych oraz oznaczają poziom cukru i pozostają na czczo do badania, zaś w godzinach popołudniowych zaleca się zjedzenie lekkiego śniadania oraz zażycie leków przeciwcukrzycowych (insulinę należy zredukować do aktualnego poziomu cukru i spożytego posiłku lub wcześniej ustalić z lekarzem kierującym na badanie). Należy pamiętać o zabraniu ze sobą posiłku np. kanapek i napoju.

Podczas przygotowywania się do badania USG wątroby, trzustki, żołądka i jelit nie są wymagane żadne dodatkowe środki poza przestrzeganiem diety i powstrzymaniem się od jedzenia przed badaniem. Jeśli USG jamy brzusznej jest wykonywane w godzinach popołudniowych należy zjeść lekkie śniadanie na maksymalnie 6 godzin przed USG.

Specyfika przygotowania dziecka do badania USG narządu przewodu pokarmowego zależy od wieku dziecka. Zasady przygotowania dzieci do USG jamy brzusznej:

• niemowlęta (dzieci poniżej 1 roku życia) – nie wymagają specjalnego przygotowania (w przypadku oceny odźwiernika – wziąć ze sobą butelkę mleka);
• dzieci w 1. roku życia – konieczna jest przerwa w karmieniu ok. 2 - 3 godz. od ostatniego posiłku  przed badaniem USG;
• dzieci od roku do 5 lat – nie wolno karmić co najmniej na 2 godziny przed badaniem, nie podawać wody bezpośrednio przed badaniem USG;
• dzieci od 5 do 11 lat - powinny pozostać na czczo na około 3 godziny przed badaniem oraz unikać ciężkostrawnych i wzdymających pokarmów dzień przed i w dniu badania, a także powinny przyjmować płyny przed USG (najlepiej wodę lub gorzką herbatę) oraz na godzinę przed badaniem powstrzymać się od oddawania moczu. Według zalecenia lekarskiego mogą przyjmować leki zmniejszające ilość gazów jelitowych;
• młodzież (dzieci powyżej 11 roku życia) – badanie USG przeprowadza się na czczo, czyli powstrzymanie się od spożywania pokarmów na 6-8h przed USG co najmniej. Na 1-2 dni przed badaniem dzieci powinny unikać pokarmów ciężkostrawnych i wzdymających oraz napojów gazowanych. W dniu badania powinny przyjść z pełnym pęcherzem – na 1 godzinę przed badaniem zaleca się wypić wodę niegazowaną.

W przypadku skłonności do wzdęć lekarz może dodatkowo przepisać Espumisan. Nie należy podawać dzieciom leków na wzdęcia bez zalecenia lekarza.

Przygotowanie do USG gruczołu krokowego

Przed badaniem ultrasonograficznym gruczołu krokowego nie należy stosować środków przeczyszczających ani czopków doodbytniczych. Przygotowanie do przezbrzusznego USG prostaty:

• wypić od 1 do 1,5 litra płynów niegazowanych. Przed badaniem ultrasonograficznym gruczołu krokowego wodę należy pić co najmniej na godzinę przed badaniem;

• nie korzystać z toalety przed badaniem.

Po pierwszej części badania lekarz poprosi o opróżnienie pęcherza moczowego w celu zmierzenia ilości zalegającego moczu. W przypadku braku możliwości napełnienia pęcherza moczowego przed badaniem USG należy zgłosić się do centrum medycznego na 1,5 godziny przed badaniem lub poprzedniego dnia, aby omówić z lekarzem indywidualne warunki przygotowania.

Przed transrektalnym badaniem USG gruczołu krokowego należy:

• zastosować dietę lekkostrawną dzień przed badaniem
• pozostać na czczo na 6-8 godziny przed badaniem
• przyjąć leki przeciw wzdęciom dzień wcześniej lub w dniu badania np.: Espumisan (3x dziennie po 2 kapsułki)
• wypełnić pęcherz moczowy na 1-2 godzin przed badaniem pijąc wodę niegazowaną
• zastosować się do zaleceń lekarza kierującego na badanie dotyczących przyjmowania leków przeczyszczających i wykonywania wlewki doodbytniczej
• powstrzymanie się w dniu badania od palenia papierosów, żucia gumy oraz picia kawy, alkoholu i napojów gazowanych.

Ewentualnie należy wziąć ze sobą wyniki poprzednich badań ultrasonograficznych prostaty oraz oznaczenia poziomu antygenu specyficznego dla prostaty (PSA).

Przygotowanie do USG ginekologicznego

Nie trzeba przygotowywać się do ginekologicznego badania ultrasonograficznego przezpochwowego, trzeba pamiętać o opróżnieniu pęcherza moczowego przed badaniem.

Przygotowanie do USG gruczołów sutkowych

Na obszarze poddawanym ocenie nie powinno się stosować kosmetyków (np.: balsamów, dezodorantów).

W przypadku braku zaleceń lekarza USG gruczołów sutkowych nie wymaga wcześniejszego przygotowania i może być przeprowadzane w dowolnej fazie cyklu menstruacyjnego. W przypadku bolesności piersi zaleca się wykonanie badania ultrasonograficznego piersi w pierwszej połowie cyklu (w 7–10 dniu cyklu menstruacyjnego, zaraz po ustaniu krwawienia).

Przygotowanie do USG układu moczowego

Przed USG układu moczowego należy przestrzegać diety, badanie wykonać na czczo (minimalnie 6 godzin od ostatniego posiłku) wraz z zastosowaniem diety lekkostrawnej na dzień przed USG. Dodatkowo można przyjąć 1 dzień przed badaniem leki zmniejszające gazy w jelitach np.: Espumisan (3x dziennie po 2 kapsułki). Przygotowanie do badania ultrasonograficznego pęcherza moczowego polega na wypiciu 1–1,5 litra napojów niegazowanych na godzinę przed badaniem. Po pierwszej części badania lekarz poprosi o opróżnienie pęcherza moczowego w celu sprawdzenia zalegającego moczu. Przygotowanie dzieci do USG układu moczowego:

• noworodki i dzieci do roku życia – wodę i mleko można pić przed USG nerek na pół godziny przed badaniem;

• dzieci do 5 lat – podaje się 100-300 ml płynu 0,5-1 godziny przed badaniem;

• dzieci powyżej 5 lat – na czczo 6 godzin przed badaniem i wypić 3-4 szklanki wody 1-2 godzin przed wizytą.

Badanie ultrasonograficzne układu moczowo-płciowego również jest przeprowadzane przy pełnym pęcherzu moczowym. Dlatego nie wolno chodzić do toalety na 1-2 godziny przed badaniem.

Przygotowanie do USG tarczycy

Specjalne przygotowanie do USG tarczycy nie jest wymagane. Ewentualnie zaleca się wziąć wyniki scyntygrafii poprzednich USG tarczycy, badań na oznaczenie poziomu hormonów tarczycy i hormonu tyreotropowego (TSH).

Dzień przed:

• Lekki obiad i lekka kolacja
• Przed snem 2 czopki glicerynowe (bez recepty)

Dzień wizyty:

• Dieta płynna
• Rano 2 czopki glicerynowe (bez recepty)
• ENEMA 3 godziny przed wizytą

W przypadku braku możliwośći przygotowania się do wizyty (ból, stan zapalny) z badania może być wylączona wideorektoskopia i/lub anoskopia (w zależnośći od obecnego stanu pacjenta).

Na 2-3 dni przed badaniem nie należy nakładać preparatów kosmetycznych i leczniczych na obszary skóry dotknięte stanem chorobowym.

Jeśli planowane jest badanie skóry głowy, na dzień przed wizytą nie należy myć włosów. 

Badania endoskopowe przewodu pokarmowego umożliwiają zbadanie błon śluzowych żołądka (gastroskopia), jelita grubego (kolonoskopia), odbytnicy (rektoskopia) i kanału odbytu (anoskopia). Podczas kolonoskopii również można zbadać odbytnicę i kanał odbytu. Badania endoskopowe wymagają specjalnego przygotowania, które ma na celu oczyszczenie błon śluzowych.

Przygotowanie do gastroskopii

Przeddzien badania należy stosować dietę lekkostrawną.

Dozwolone produkty: jasne pieczywo, drobna kasza manna i kuskus, biały ryz, drobne makarony, mleko i zsiadłe mleko, kefir, jogurt naturalny, jaja - na miękko, jajecznica lub omlet no parze, chuda wołowina, cielęcina, krolik, kurczak, indyk oraz dorsz, pstrąg, flądra i sandacz, gotowane, przetarte lub zmiksowane ziemniaki, marchew, buraki, szpinak, dynia, surowa zielona sałata, pomidor bez skórki, dojrzałe oraz bez skórki i pestek jabłka, morele, brzoskwinie, pomarancze, melony, woda niegazowana, kompoty z dozwolonych owoców.

Niedozwolone produkty: pieczywo pełnoziarniste, razowe, żytnie no zakwasie, grube kasze, grube płatki zbożowe, jaja - smażone, na twardo, tłusta dziczyzna, wieprzowina, wołowina oraz łosos, tłuszcze - uzywane do smazenia, nasiona roslin strączkowych, cebula, czosnek, kapusta, owoce, woda gazowana, słodkie napoje gazowane, alkohol, masło, słodka śmietanka, oleje roslinne.

W dniu badania

Do momentu jego wykonania należy być na czczo co najmniej 6 godzin przed badaniem, tzn. zabrania się przyjmowania jakichkolwiek posiłków i picia płynów. Na 4 godziny przed badaniem nie należy palić tytoniu oraz żuć gumy.

Pozostałe zalecenia

W przypadku osób ze schorzeniami wymagającymi stałego, regularnego przyjmowania leków, np. nadciśnienie tętnicze, padaczka, choroby serca, tarczycy i inne, powinny w dniu badania zażyć poranną dawkę bardzo wcześnie popijając niewielką ilością wody,

W przypadku osób przyjmujących leki mające wpływ na krzepnięcie krwi, np. Acenokumarol, Sintrom, Warfin, Plavix, Ticlid, Aspiryna, Acard, Polocard i inne, należy skonsultować z lekarzem zlecającym te leki czy jest potrzeba odstawić te leki przed planowanym terminem badania.

W przypadku osób przyjmujących leki na żołądek, np. Controloc, Polprazol i inne. Należy odstawić je co najmniej na 7 dni przed planowanym terminem badania, chyba że lekarz kierujący zaleci inaczej.

Pacjenci przyjmujący leki przeciwkrzepliwe powinni poinformować o tym fakcie lekarza kierującego oraz wykonującego badanie. W przypadku osób chorujących na cukrzycę – przygotowanie do badania powinny skonsultować z lekarzem kierującym na badanie, bądź z lekarzem Podstawowej Opieki Zdrowotnej i poinformować o tym fakcie lekarza wykonującego badanie.

Na badanie prosimy o zabranie z sobą:

• posiadaną dokumentację medyczną w szczególności wcześniejsze wyniki badań endoskopowych
• skierowanie, jeżeli jest
• dokument ze zdjęciem potwierdzający tożsamość.
• w przypadku osób wymagających okularów do czytania proszone są o zabranie ich ze sobą.

Uwaga!

Wyznaczona godzina badania może ulec przesunięciu, ze względu na trudny do przewidzenia czas trwania zabiegów. Prosimy o przybycie na 20 minut przed wyznaczonym terminem badania ze skierowaniem do rejestracji.

Przygotowanie do kolonoskopii

1. Stosowanie diety ubogoresztkowej w dniu poprzedzającym badanie, czyli produkty o niskiej zawartości błonnika.

Można jeść i pić: białe pieczywo, białe makarony, ryż, bulion, gotowane chude mięso, kleiki, kisiel, wodę niegazowana lub przegotowanq, herbatę i kawę bez fusów.

Nie wolno jeść i pić: wysokobłonnikowe pieczywo, warzywa i owoce, tłuste mięso i ryby, mleko i przetwory mleczne, sosy, brązowy ryż, musli, siemię lniane, mak, grzyby, napoje gazowane, alkohol, soki.

2. Przygotowanie jelita  preparatem przeczyszczającym  w dawce podzielonej

• 1-sza porcja w godzinach popołudniowych w przeddzień badania
• 2-ga porcja w ciągu 5 h poprzedzających badanie i nie późniei niż 2 godziny przed badaniem

W przypadku kolonoskopii zaplanowanej no godziny popołudniowe całą dawkę środka przeczyszczającego można przyjąć w dniu badania.

3. Przed kolonoskopią nie należy dodatkowo wykonywać wlewek doodbytniczych.
4. W przypadku nieodpowiedniego przygotowania jelita należy powtórzyć kolonoskopię w ciągu roku (można wykonywać po dodatkowym przygotowaniu w dniu badania lub nazajutrz).

Do oczyszczenia jelita przed kolonoskopią wykorzystane mogą zostać następujące preparaty:

• Fortrans,
• CitraFleet,
• Eziclen,
• Moviprep.

Ich użycie będzie nieco różniło się w zależności od godziny, no którą zaplanowane zostało badanie. Reakcja organizmu na powyższe środki są liczne wypróżnienia, na koniec mające płynną konsystencję.

Lewatywa przed endoskopią jelita

WODOROWO - METANOWY TEST ODDECHOWY W KIERUNKU SIBO

PRZEBIEG TESTU:

W trakcie testu należy pobrać 8 próbek powietrza wydychanego. Pierwszą - przed wypiciem substratu (O, Basal), kolejne - w określonych punktach czasowych: po 15, 30, 45, 60, 90,105 i 120 minutach od wypicia substratu. Oznakowanie na probówkach odpowiada kolejnym punktom czasowym.

ZAWARTOŚĆ PUDEŁKA

• 8 oznakowanych probówek szklanych
• Butelka ze sproszkowanym substratem (odpowiednik laktulozy - lactitol)
• Słomka

OGRANICZENIA TESTU I PRZYGOTOWANIE DO BADANIA*

* na podstawie:

• Hydrogen and Methane-Based Breath Testing in Gastrointestinal Disorders: The North AmericanConsensus; Am J Gastroenterol. 2017
• ACG Clinical Guideline: Small Intestinal Bacterial Overgrowth; Am J Gastroenterol. 2020
• European H2-CH4-breath test group. (...) United European Gastroenterol J. 2022

Test nie powinien być stosowany u osób, które w ciqgu 30 dni poprzedzających badanie:

• stosowały antybiotykoterapię,
• miały przeprowadzoną enteroskopię,
• były poddane głębokiemu płukaniu okrężnicy.

PRZED BADANIEM:

• Na tydzień przed badaniem nie stosuj probiotyków, środków przeczyszczających ani leków prokinetycznych (po uzgodnieniu z lekarzem)
• 24 godz. przed badaniem - zalecana jest dieta wyłączająca węglowodany (sugerowane posiłki oparte na jajach, mięsie, rybach, tofu); należy bezwzględnie unikać produktów bogatych w błonnik i łatwo fermentujących - np. roślin strączkowych, kapustnych, cebuli; wyrobów pełnoziarnistych, ciast)
• 12 godz. przed badaniem - nie jedz
• 2 godz. przed badaniem - nie pal (jeśli to możliwe, powstrzymaj się od palenia przez 8 godz.)
• Zarezerwuj ok. 2,5 godziny na przeprowadzenie badania
• Jeśli w dniu badania masz biegunkę - skonsultuj przeprowadzenie testu z lekarzem
• 30 minut przed badaniem - nie wykonuj ćwiczeń fizycznych

W TRAKCIE BADANIA:

• Przed przystąpieniem do badania przepłukaj usta dużą ilością wody
• Nie żuj gumy, nie jedz, nie pij i nie pal, nie podejmuj aktywności fizycznej

PAMIĘTAJ!

• Odpowiednie przygotowanie do badania i poprawne jego przeprowadzenie ma istotny wpływ na wiarygodność uzyskanego wyniku.

SPOSOB PRZEPROWADZENIA TESTU ODDECHOWEGO WODOROWO-METANOWEGO W KIERUNKU SIBO

1. Przygotuj zegarek/stoper/telefon komórkowy - będzie potrzebny do odmierzania kolejnych punktów czasowych, w których będziesz pobierać powietrze wydychane (w punkcie 0 [basal], po 15, po 30, po 45, po 60, po 90, po 105 i po 120 minutach od wypicia substratu)

2. Upewnij się, że probówki sq umieszczone w odpowiedniej kolejności - 0-15-30-45-60-90- 105-120; jest to bardzo ważne, gdyż w trakcie testu będziesz kolejno je wypełniać wydychanym powietrzem

3. Pobieranie próbki powietrza:

a) Przygotuj probówkę „0” (Basal), rozpakuj dostarczoną słomkę

b) Wykonaj głęboki wdech i zatrzymaj powietrze w płucach na 5-10 sekund

c) Odkorkuj probówkę „0" (Basal) i włóż do niej słomkę

d) Wydmuchaj powietrze przez słomkę do probówki ,,0”(Basal), do zaparowania ścianek probówki, nie przestawaj wydychać powietrza do momentu całkowitego wyciągnięcia słomki z probówki

e) Niezwłocznie zamknij probówkę - jednak bez wywierania zbytniego nacisku

4. Odkręć butelkę i przygotuj substrat, poprzez rozpuszczenie go w przegotowanej wodzie

a) Na butelce zaznaczony jest poziom 250 ml - uzupełnij butelkę wodą do linii

b) Zakręć butelkę i wstrząśnij nią, do rozpuszczenia substratu

c) Sprawdź, czy poziom płynu pokrywa się z linią na butelce, jeśli nie - uzupełnij odpowiednią ilością wody

5. Jeśli masa ciała badanego nie przekracza 20kg, należy odlać odpowiednią objętość płynu:

a) Jeśli masa ciała jest niższa niż 20kg, lecz wyższa niż 16kg - pozostawić 200ml płynu

b) Jeśli masa ciała jest niższa niż 16kg, lecz wyższa niż 12kg - pozostawić 150ml płynu

Uwaga! Płyn należy odlewać do innego, czystego naczynia tak, by w razie potrzeby móc go przelać z powrotem do butelki.

6. Wypij przygotowany roztwór w przeciągu 2 minut.

7. Uruchom pomiar czasu.

8. Pobierz kolejne próbki powietrza: po 15, 30, 45, 60, 90,105 i 120 minutach od rozpoczęcia pomiaru czasu, zgodnie z instrukcją w punktach 3b-3e. Pamiętaj o zachowaniu kolejności wg oznakowania na probówkach.

9. Wskazane jest zapisywanie objawów obserwowanych w trakcie testu - mogą być przydatne w interpretacji wyniku badania przez lekarza/dietetyka:

Zasady pobierania i przygotowania materiału do badań:

• przez 3 dni przed pobraniem należy utrzymać całkowicie wstrzemięźliwość seksualną (nie współżyć)
• przed pobraniem należy umyć się

Pobieranie materiału

W przypadku badań D-2048-Nasienie posiew (bad.mykol.) (ICD-9: 91.831) i D-1990-Nasienie posiew (bad.bakter.) (ICD-9: 91.831)

Materiał należy pobrać samodzielnie do jałowego pojemnika (pojemnik otrzymany od lekarza lub pielęgniarki).

Pojemnik należy zamknąć i przynieść do kliniki w ciągu 24 godzin od pobrania.

W przypadku badania D-1991-Nasienie posiew beztlenowy (bad.bakter.) (ICD-9: 91.831) 

Jeżeli zlecono dodatkowo badanie w kierunku bakterii beztlenowych należy pobrać badanie do probówki z patyczkiem w środku. 

Patyczek z probówki należy zanurzyć w pobranym materiale ( w pojemnik z nasieniem) i umieścić z powrotem do probówki.

Probówke należy zamknąć i przynieść do kliniki w ciągu 24 godzin od pobrania.

Badanie nie wymaga żadnego przygotowania. Nie należy przed badaniem mieć wypełnionego pęcherza, gdyż nie ma to wpływu na jakość uzyskiwanych obrazów prostaty, a może być przyczyną dodatkowego dyskomfortu w czasie badania. Nie ma też potrzeby stosowania wlewów doodbytniczych ani przyjmowania leków przeczyszczających przed badaniem.
Na badanie należy (w miarę możliwości) przynieść wyniki poprzednich badań prostaty (zarówno transrektalnych jak i przez powłoki brzuszne, oraz wynik badania poziomu PSA.

W olbrzymiej większości przypadków, badanie jest niebolesne i nie ma żadnych przeciwwskazań do jego wykonania.