Profilaktyka hemoroidów

Hemoroidy to choroba proktologiczna, która charakteryzuje się powstawaniem żylaków w odbytnicy. Powikłaniem choroby hemoroidalnej może być martwica guzków krwawniczych. Profilaktyka hemoroidów pozwala zapobiegać zaostrzeniu objawów i wystąpieniu powikłań.

Przyczyny hemoroidów

Hemoroidy powstają na skutek zaburzeń trawienia i zastoju krwi w żyłach odbytnicy. Czynniki sprzyjające rozwojowi hemoroidów:

• brak ruchu i siedzący tryb życia;
• przewlekłe zaparcia;
• częste biegunki;
• nadmierne napięcie podczas defekacji;
• spożywanie niewystarczającej ilości błonnika;
• długotrwałe siedzenie na toalecie;
• seks analny;
• duży wysiłek fizyczny;
• ciąża i poród.

Brak leczenia szczeliny odbytu w odpowiednim czasie również stanowi czynnik ryzyka rozwoju hemoroidów. Szczelina odbytu powoduje stan zapalny błony śluzowej odbytnicy, co może prowadzić do zaburzenia krążenia krwi w guzkach krwawniczych.

Do zaostrzenia objawów choroby hemoroidalnej dochodzi z powodu uszkodzenia i atrofii błony śluzowej odbytnicy. Z wiekiem ściany naczyń kanału odbytu stają się mniej elastyczne, co prowadzi do zastoju krwi w żyłach odbytnicy. Częste zaparcia przy hemoroidach powodują przeciążenie zwieracza odbytu i wzrost ciśnienia wewnątrz odbytnicy, co prowadzi do zapalenia guzka hemoroidalnego. Biegunka również powoduje podrażnienie ścian jelit i może prowadzić do rozwoju hemoroidów.

Nadmierna aktywność fizyczna może powodować wzrost ciśnienia w jamie brzusznej i zaostrzenie choroby (wypadanie hemoroidów). Nadużywanie alkoholu prowadzi do krwawienia z hemoroidów, ponieważ napoje alkoholowe rozszerzają naczynia krwionośne jelit.

Brak aktywności fizycznej i praca siedząca prowadzą do zaburzenia przepływu krwi w dolnych częściach ciała. Dochodzi do zastoju krwi w obrębie miednicy mniejszej i odbytu, co powoduje przerost tkanki jamistej odbytnicy. Profilaktyka hemoroidów przy pracy siedzącej obejmuje wykonywanie ćwiczeń fizycznych w celu zapobiegania zastojowi krwi. Ważne jest, aby co godzinę wstawać z miejsca pracy i robić pięć-10 minut przerwy. Należy również przestrzegać odpowiedniej diety i spożywać produkty bogate w błonnik, aby poprawić perystaltykę jelit.

Profilaktyka hemoroidów u kierowców obejmuje obowiązkowe przerwy w prowadzeniu pojazdu co trzy godziny. Jeśli nie ma możliwości zatrzymania się i poruszania podczas jazdy, można wykonywać ćwiczenia zapobiegające hemoroidom (zaciskanie i rozluźnianie mięśni krocza). Ponadto, podczas długotrwałego siedzenia należy używać poduszki z otworem w środku zapobiegającej hemoroidom, aby okolice odbytu nie dotykały siedzenia.

W czasie ciąży powiększona macica wywiera nacisk na dno miednicy i prowadzi do zastoju krwi żylnej w odbytnicy. Zapobieganie hemoroidom podczas ciąży obejmuje:

• regulację trawienia;
• regularne wypróżnienia;
• przyjmowanie wystarczającej ilości płynów (około dwóch litrów wody dziennie);
• noszenie wygodnej bielizny wykonanej z naturalnych tkanin.

Podczas porodu mięśnie odbytu nadmiernie się rozciągają, co może powodować nasilenie dolegliwości związanych z hemoroidami. Zapobieganie hemoroidom po porodzie obejmuje prawidłowe odżywianie (spożywanie pokarmów bogatych w witaminy i minerały), umiarkowany wysiłek fizyczny, unikanie nadmiernego napinania podczas defekacji oraz dbanie o higienę osobistą.

Ćwiczenia na hemoroidy pomagają wzmocnić mięśnie pośladków, brzucha i nóg. Gimnastyka profilaktyczna przyspiesza krążenie krwi w narządach miednicy mniejszej i zapobiega zastojowi krwi żylnej w odbytnicy. Ćwiczenia w ramach profilaktyki hemoroidów:

• w pozycji stojącej ze skrzyżowanymi nogami napnij mięśnie pośladków i odbytu i utrzymuj je napięte przez co najmniej dziesięć sekund.
• leżąc na plecach, naprzemiennie unoś proste nogi;
• leżąc na plecach, rozsuwaj wyprostowane nogi, a następnie przysuwaj nogi do siebie, krzyżując je (nożyce);
• siedząc na krześle z twardym siedziskiem, wyprostuj plecy i rytmicznie napinaj mięśnie zwieracza odbytu;
• leżąc na plecach, zegnij kolana, oprzyj ciężar ciała na piętach, a następnie powoli unieś miednicę, utrzymaj ją przez chwilę w górze i opuść (ćwiczenie “glute bridge”);
• leżąc na plecach, unieś nogi i wykonaj ‘’rowerek”;
• leżąc na plecach mocno przyciśnij nogi do brzucha;
• w pozycji kolankowo-łokciowej unoś na przemian prawą i lewą nogę.

Każde ćwiczenie należy wykonywać w serii 10-15 powtórzeń, dwa lub trzy razy dziennie. W profilaktyce hemoroidów wewnętrznych i zewnętrznych pomocne są również spacery i pływanie. Jeśli hemoroidy są w stanie zapalnym, powinno się zrezygnować z aktywności fizycznej, ponieważ mogą wystąpić powikłania w postaci wypadania guzków krwawniczych.

Farmakoterapia w profilaktyce hemoroidów polega na stosowaniu leków, które zwiększają napięcie żylne i przyspieszają krążenie krwi. Zapobieganie nasileniu dolegliwości związanych z hemoroidami może obejmować stosowanie maści, czopków doodbytniczych i tabletek, które zapobiegają zastojowi żylnemu w odbytnicy i rozwojowi stanu zapalnego. Czopki i maści na hemoroidy powinien przepisywać proktolog po przeprowadzeniu badania.

Najczęściej stosowane leki w profilaktyce hemoroidów u mężczyzn i kobiet to preparaty o działaniu miejscowym, które zawierają heparynę i zwiększają napięcie żył odbytu. Leki zawierające heparynę poprawiają krążenie krwi i wspomagają odprowadzanie nadmiaru limfy.

Profilaktyka hemoroidów i zapalenia gruczołu krokowego to przede wszystkim zdrowy tryb życia: spożywanie pokarmów bogatych w witaminy i minerały, dbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu. Należy unikać siedzącego trybu życia, wykonywać ćwiczenia fizjoterapeutyczne i zrezygnować ze zbyt dużego wysiłku fizycznego.

Profilaktyka hemoroidów w początkowym stadium obejmuje ćwiczenia fizjoterapeutyczne wzmacniające mięśnie pośladków i zwieracza odbytu, spacery i umiarkowaną aktywność fizyczną. Należy przestrzegać higieny osobistej, nosić wygodną bieliznę i unikać obcisłych ubrań. Należy również zrezygnować z używek, ponieważ przyczyniają się do zaostrzenia objawów choroby hemoroidalnej. Spożywanie alkoholu i palenie tytoniu może prowadzić do zastoju krwi żylnej w odbytnicy i rozwoju przewlekłej choroby hemoroidalnej.

Odpowiednia dieta przy chorobie hemoroidalnej zakłada wyeliminowanie pokarmów, które podrażniają błonę śluzową jelit. Należy unikać pikantnych, wędzonych i smażonych potraw, pieczywa i wypieków drożdżowych oraz produktów o wysokiej zawartości soli. Przy hemoroidach można spożywać:

• dania z surowych i gotowanych warzyw;
• mleczne napoje fermentowane;
• oleje roślinne;
• otręby i kasze;
• owoce;
• chude mięso i ryby.

Dieta powinna być zbilansowana i zdrowa. Poniżej przedstawiamy przykładowy tygodniowy jadłospis dla osób z hemoroidami.

Należy unikać napojów słodzonych i gazowanych oraz kawy. Posiłki powinno się spożywać w małych porcjach cztery do pięciu razy dziennie. Proktolodzy zalecają picie co najmniej dwóch litrów wody dziennie, aby zmiękczyć masy kałowe i ułatwić ich wydalanie.

Leczenie i zapobieganie hemoroidom wymaga przestrzegania zasad higieny osobistej. Po wypróżnieniu zaleca się oczyszczenie odbytu miękkim papierem toaletowym lub chusteczką nawilżaną, aby nie podrażniać błony śluzowej objętej stanem zapalnym.

Zalecane jest zamontowanie bidetu w celu przemywania krocza ciepłą wodą. Podczas mycia konieczne jest stosowanie delikatnych środków myjących bez drażniących składników.

W przypadku hemoroidów korzystne są również ciepłe kąpiele. W wannie należy przyjąć pozycję siedzącą, ugiąć kolana i przycisnąć je do brzucha. Powinno się również nosić wygodną bieliznę wykonaną z naturalnych tkanin (bawełny i jedwabiu).

W przypadku zaostrzenia objawów hemoroidów należy zmienić styl życia i wyeliminować czynniki, które wywołują stan zapalny żył odbytu. Przy hemoroidach nie wolno:

• wykonywać ciężkich prac fizycznych;
• podnosić ciężarów;
• jeździć na rowerze i konno;
• siedzieć na zimnej powierzchni;
• nosić ciasnej bielizny i spodni;
• korzystać z sauny;
• nadużywać alkoholu i kofeiny.

Nie powinno się także próbować samodzielnego leczenia domowymi sposobami. W przypadku zapalenia żył odbytu należy umówić się na wizytę u proktologa.

Przy hemoroidach nie wolno ignorować potrzeby wypróżnienia – ważne jest, aby udać się do toalety na czas. Należy unikać parcia, aby nie obciążać okolicy odbytu. Proktolodzy zalecają, aby nie przesiadywać zbyt długo w toalecie, aby uniknąć zwiększonego nacisku na żyły odbytu.

Po wypróżnieniu należy dokładnie oczyścić odbyt z resztek kału przy użyciu ciepłej wody. Jeśli nie ma możliwości wzięcia prysznica, należy użyć nawilżanych chusteczek higienicznych.

Leczeniem i profilaktyką hemoroidów zajmuje się proktolog. Podczas pierwszej wizyty lekarz przeprowadza badanie fizykalne, zbiera wywiad i zleca przeprowadzenie dodatkowych badań. Diagnostyka hemoroidów obejmuje badanie manualne i metody endoskopowe (anoskopię i rektoskopię).

Na podstawie wyników badania proktolog przepisuje odpowiednie leczenie. W celu pozbycia się hemoroidów stosuje się małoinwazyjne metody leczenia (usuwanie laserowe, gumkowanie, koagulację podczerwienią). Proktolog przepisuje również leki, w tym preparaty flebotropowe i przeciwzapalne.

W przypadku przewlekłej choroby hemoroidalnej należy przynajmniej raz w roku przejść badanie u proktologa. W razie zaostrzenia objawów choroby można umówić się na wizytę lub konsultację z proktologiem online. Konsultacja online jest wygodnym rozwiązaniem, gdy potrzeba uzyskać pilną odpowiedź na pytanie związane z leczeniem hemoroidów lub gdy nie ma możliwości osobistej wizyty u lekarza. Opinie o proktologach można przeczytać na stronie internetowej naszego centrum medycznego.