Gdzie znajduje się podbrzusze kobiety?
Podbrzusze u kobiet to obszar poniżej pępka, rozciągający się do miednicy. W podbrzuszu znajdują się narządy układu rozrodczego, moczowego i pokarmowego, w tym macica, jajniki, pęcherz moczowy i część jelit.
Podbrzusze u kobiety
Które narządy mogą powodować ból podbrzusza u kobiet?
Zadaj pytanie ginekologii «Doctorpro»
Ból w dolnej części brzucha u kobiet może wystąpić w chorobach wpływających na wszystkie układy organizmu (np. hormonalny), a także w zaburzeniach narządów zlokalizowanych w obszarze miednicy. Organy, które mogą wywoływać pieczenie i ból w dolnej części brzucha u kobiet:
- macica i jej szyjka, jajniki, jajowody;
- pęcherz moczowy, moczowody, cewka moczowa;
- żołądek, wątroba, jelita, trzustka.
Dyskomfort w dolnej części brzucha może również wynikać z rozchodzenia się bólu z innych narządów poprzez drogi nerwowe. Silny ból podbrzusza u kobiet może przykładowo wystąpić w przypadku chorób układu sercowo-naczyniowego i nerek.
Jakie są przyczyny bólu w podbrzuszu u kobiet?
Istnieją fizjologiczne i patologiczne przyczyny bólu podbrzusza u kobiet. Ból spowodowany zmianami hormonalnymi w organizmie (na przykład podczas menstruacji, owulacji, menopauzy) zwykle nie wymaga długotrwałego leczenia farmakologicznego. W przypadku podejrzenia chorób układu rozrodczego i moczowego, a także schorzeń narządów układu pokarmowego, należy skonsultować się z lekarzem.
Fizjologiczne przyczyny bólu podbrzusza u kobiet
Ból brzucha mogą powodować zmiany hormonalne, ponieważ wahania poziomu estrogenu i progesteronu wpływają na napięcie mięśni gładkich narządów miednicy, prowadząc do skurczów i dyskomfortu. Fizjologiczne przyczyny bólu podbrzusza u kobiet:
- wahania hormonów podczas miesiączki i owulacji;
- zespół napięcia przedmiesiączkowego;
- ciąża.
Bóle w podbrzuszu u kobiet przy opóźnieniu okresu mogą wskazywać na ciążę. Kiedy zarodek przyczepia się do ściany macicy, dochodzi do naruszenia integralności błony śluzowej, powodując niewielkie bóle ciągnące i skurcze. Proces ten jest normalną częścią ciąży, ponieważ organizm dostosowuje się do zachodzących w nim zmian.
Ból podbrzusza w okresie menopauzy i klimakterium
Ból podbrzusza po prawej lub lewej stronie w okresie menopauzy jest zwykle związany ze zmianami hormonalnymi występującymi w organizmie kobiety. Spadek poziomu estrogenów prowadzi do atrofii błony śluzowej narządów płciowych i zmniejszenia elastyczności tkanek. Wahania hormonalne mogą również przyczyniać się do powstawania torbieli jajników i zaostrzenia mięśniaków, wpływać na pracę jelit, zwiększając prawdopodobieństwo zaparć i skurczów brzucha.
Ból podbrzusza podczas i po miesiączce
U kobiet ból podbrzusza po lewej stronie podczas miesiączki jest związany z procesem odrywania się endometrium, występującym w odpowiedzi na obniżenie poziomu hormonów, w tym estrogenu i progesteronu. Na początku cyklu miesiączkowego błona śluzowa macicy „przechowuje” naczynia krwionośne i składniki odżywcze, aby przygotować się do ewentualnej ciąży. W przypadku braku zapłodnienia poziom hormonów gwałtownie spada, powodując odrzucenie endometrium i wydalenie z organizmu. Ból nasila się również w odpowiedzi na uwalnianie prostaglandyn – substancji chemicznych, które pomagają kurczyć się mięśniom gładkim.
Ból podbrzusza u kobiet po miesiączce może być spowodowany szczątkowymi skurczami macicy po całkowitym oderwaniu jej błony śluzowej. Zespół bólowy może również utrzymywać się w przypadku procesów zapalnych w narządach miednicy, spowodowanych zapaleniem przydatków lub zapaleniem błony śluzowej macicy.
Choroby ginekologiczne powodujące ból podbrzusza
Choroby zapalne narządów miednicy mniejszej (np. zapalenie błony śluzowej macicy, przydatków, jajowodów i jajników) powodują ból brzucha w wyniku rozprzestrzeniania się infekcji na macicę, jajniki i jajowody. Stan zapalny prowadzi do obrzęku tkanek, słabego krążenia i zrostów, podrażniając zakończenia nerwowe i powodując ból podbrzusza u kobiet, który może nasilać się podczas chodzenia lub uprawiania seksu. Inne choroby ginekologiczne wywołujące ból podbrzusza:
- infekcje przenoszone drogą płciową (chlamydioza, rzęsistkowica, rzeżączka);
- mięśniaki macicy i polipy;
- torbiele jajników;
- przewlekły ból miednicy;
- endometrioza (przerost tkanki endometrium poza macicą);
- zrosty w okolicy narządów płciowych;
- wypadanie pochwy i macicy.
Ból podbrzusza u kobiet po podnoszeniu ciężarów może wystąpić z powodu nadmiernego napięcia mięśni brzucha lub więzadeł. Zespół bólowy może być również związany z urazem wewnętrznych narządów płciowych.
Choroby układu moczowego powodujące ból podbrzusza
Choroby układu moczowego mogą powodować ból w dole brzucha, ponieważ zapalenie lub niedrożność nerek, moczowodów czy pęcherza podrażnia zakończenia nerwowe. Choroby układu moczowego wywołujące ból podbrzusza:
- procesy zapalne (np. zapalenie cewki moczowej, pęcherza moczowego, nerek);
- kamica nerkowa lub pęcherzowa;
- osłabienie ścian pęcherza moczowego (atonia);
- ostra niewydolność nerek;
- wypadnięcie pęcherza moczowego (cystocele);
- łagodne i złośliwe nowotwory.
Ból podbrzusza i częste oddawanie moczu u kobiet mogą wskazywać na infekcje dróg moczowych. O patologiach układu moczowego mogą również świadczyć ból i pieczenie podczas oddawania moczu, ropa i krew w moczu oraz dyskomfort w dolnej części pleców.
Ból podbrzusza po oddaniu moczu
Ból podbrzusza po oddaniu moczu u kobiet może być związany z procesami zapalnymi w układzie moczowym, w tym zapaleniem pęcherza moczowego lub cewki moczowej. W przypadku zapalenia pęcherza moczowego błony śluzowe są podrażnione, co powoduje ból, zwłaszcza podczas lub po oddaniu moczu. Zapalenie cewki moczowej może również powodować dyskomfort, ponieważ cewka zwęża się, utrudniając wydostawanie się moczu. Ponadto jego bolesne i częste oddawanie oraz ból brzucha mogą wskazywać na obecność kamicy moczowej, gdyż kamienie lub piasek podrażniają ściany dróg moczowych.
Ból podbrzusza spowodowany chorobami gastroenterologicznymi (narządów przewodu pokarmowego)
Wzdęcia i bóle podbrzusza u kobiet są zwykle spowodowane chorobami jelita grubego, cienkiego, żołądka bądź trzustki. Schorzenia narządów przewodu pokarmowego powodujące ból podbrzusza:
- zatrucie pokarmowe;
- zapalenie trzustki;
- przepukliny w jamie brzusznej i pachwinie;
- skurcz jelita grubego lub cienkiego;
- zapalenie pęcherzyka żółciowego;
- niedrożność jelit.
Stolec z krwią i ból w dolnej części brzucha u kobiet mogą wskazywać na obecność chorób zapalnych, w tym zapalenia jelita grubego lub choroby Leśniowskiego-Crohna, które powodują uszkodzenie błon śluzowych. Jeśli zespołowi bólowemu towarzyszą zaparcia lub biegunka, krwawienie z odbytu, nudności i wymioty, należy skonsultować się z gastroenterologiem.
Jakie są rodzaje bólu podbrzusza u kobiet?
Ból podbrzusza może być okresowy, stały lub przypominać atak. Rodzaje bólu w dolnej części brzucha:
- ciągnący;
- tnący;
- tępy;
- ostry;
- skurczowy;
- opasający;
- rozpierający;
- piekący;
- kłujący.
Bóle ciągnące w podbrzuszu u kobiet przypominają nieprzyjemne, długotrwałe skurcze. Kłujący ból podbrzusza u kobiet to ostre lub pulsujące uczucie, które może pojawić się nagle i powodować znaczny dyskomfort.
Ucisk i ból w dolnej części brzucha
Uciskowy ból w dolnej części brzucha u kobiet jest często odczuwany jako ucisk lub ciężkości w okolicy miednicy. Jest on zwykle spowodowany zmianami hormonalnymi podczas menstruacji, chorobami zapalnymi miednicy, mięśniakami macicy i torbielami jajników. Ból w dolnej części brzucha u kobiet, który przypomina skurcze menstruacyjne, często wskazuje na endometriozę, łagodne nowotwory czy infekcje seksualne.
Ból w dolnej części brzucha u kobiet
Napadowy ból podbrzusza u kobiet może być odczuwany jako ostre, intensywne skurcze, które zwykle są okresowe. Ataki bólu mogą wskazywać na owulację, skurcze menstruacyjne, stany zapalne i torbiele jajników. Mogą również świadczyć o ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego i niedrożności jelit.
Tępy ból w dolnej części brzucha
Tępy ból podbrzusza u kobiet może przypominać dyskomfort lub ucisk, któremu czasem towarzyszy uczucie rozpierania. Ból może wystąpić z powodu zapalenia jajników lub macicy, zapalenia wyrostka robaczkowego czy zmian hormonalnych podczas cyklu miesiączkowego. Ponadto tępy ból może być związany ze skręceniem lub skurczem mięśni i więzadeł, szczególnie w przypadku aktywności fizycznej lub nadmiernego wysiłku.
Gdzie może być zlokalizowany ból podbrzusza u kobiet?
Ból podbrzusza może być zlokalizowany po prawej lub lewej stronie, po obu stronach, a także poniżej i wokół pępka. Zespół bólowy może być stały lub okresowy, nasilać się podczas uciskania, schylania, leżenia, siedzenia oraz w trakcie snu. W zależności od przyczyny ból brzucha może rozprzestrzeniać się na plecy (zwłaszcza dolną część), narządy płciowe, kończyny dolne.
Ból podbrzusza poniżej pępka u kobiet
Ból w podbrzuszu poniżej pępka u kobiet może wystąpić podczas miesiączki, z powodu chorób narządów miednicy, w tym torbieli jajników, endometriozy, procesów zapalnych (zapalenie przydatków, jajowodów) lub mięśniaków, które mogą naciskać na pobliskie struktury. Ponadto ból może wystąpić w przypadku problemów z układem moczowym (np. zapalenie pęcherza moczowego i odmiedniczkowe zapalenie nerek).
Ból podbrzusza po lewej stronie u kobiet
Ból w dole brzucha po lewej stronie u kobiet może wskazywać na skurcz esicy, niespecyficzne wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zapalenie przydatków macicy (jajowodów i jajników). Łagodne i złośliwe guzy również powodują ból brzucha, ponieważ mogą uciskać otaczające narządy i tkanki, powodując dyskomfort i stan zapalny. Guzy mogą zakłócać normalne funkcjonowanie narządów (na przykład poprzez zaburzenia drożności jelit lub powodowanie zwiększonego wydzielania mediatorów bólu).
Choroby stawów kręgosłupa, rwa kulszowa i przepuklina dysku mogą powodować ból w dolnej części brzucha z powodu ucisku korzeni nerwowych, unerwiających miednicę i narządy jamy brzusznej. Ponadto procesy zapalne w kręgosłupie mogą prowadzić do bólu brzucha związanego ze zmianami napięcia mięśni i krążenia krwi.
Ból podbrzusza po prawej stronie u kobiet
Ból w podbrzuszu po prawej stronie u kobiet może świadczyć o prawostronnym zapaleniu przydatków, jajowodów i jajników czy skurczu jelita krętego. Łagodne i złośliwe nowotwory narządów rozrodczych (a także ciąża pozamaciczna) mogą prowadzić do okresowego bólu podbrzusza po prawej stronie.
Nagły ból w dole brzucha po prawej stronie i podwyższona temperatura (37,1-38,0°C) u kobiet mogą świadczyć o zapaleniu wyrostka robaczkowego. Oznakami zapalenia wyrostka robaczkowego mogą być również utrata apetytu, nudności, wymioty, zaburzenia defekacji (zaparcia lub biegunka), gazy i wzdęcia brzucha.
Ból podbrzusza po obu stronach u kobiet
Ból dolnej części brzucha po obu stronach u kobiet może być spowodowany chorobami jelit, układu moczowego i rozrodczego. Możliwe przyczyny bólu po obu stronach to obustronne zapalenie jajników i jajowodów, zespół jelita drażliwego (IBS), zapalenie pęcherza moczowego, kamica nerkowa. Do bólu podbrzusza może prowadzić zespół napięcia przedmiesiączkowego i endometrioza, ponieważ są one związane ze zmianami hormonalnymi i stanem tkanek w obszarze miednicy.
Ból środkowej części podbrzusza u kobiet
Ból w środkowej części podbrzusza u kobiet może być spowodowany procesami zapalnymi w narządach miednicy (na przykład zapaleniem przydatków lub błony śluzowej macicy), a także chorobami jelit (w tym zespołem jelita drażliwego lub zapaleniem okrężnicy). Zespół napięcia przedmiesiączkowego może powodować ból podbrzusza z uwagi na wahania hormonalne, które wywołują skurcze macicy i wzrost poziomu prostaglandyn.
Jakie objawy mogą towarzyszyć bólowi podbrzusza?
W chorobach układu rozrodczego bólowi podbrzusza może towarzyszyć krwawienie z macicy, nieregularne miesiączki, wydzielina z dróg rodnych o nieprzyjemnym zapachu, obniżone libido i niepłodność. W schorzeniach przewodu pokarmowego bólowi towarzyszą utrudnione wypróżnienia, krew lub ropa w kale, zaparcia lub biegunka. W zaburzeniach układu moczowego występuje częste, bolesne, utrudnione oddawanie moczu, krew w moczu, wyciek i nietrzymanie moczu.
Do jakiego lekarza powinna zgłosić się kobieta z bólem podbrzusza?
W przypadku bólu podbrzusza, któremu towarzyszą zaburzenia miesiączkowania, nieprawidłowe upławy (na przykład nietypowy kolor lub silny zapach), zaleca się konsultację z ginekologiem. Ból podbrzusza i dolnej części pleców u kobiet, częste, trudne i bolesne oddawanie moczu są wskazaniami do konsultacji z urologiem, ponieważ mogą oznaczać choroby układu moczowego.
Z gastroenterologiem należy skonsultować się w przypadku ostrego i tępego bólu w okolicy brzucha, któremu towarzyszą zaparcia lub biegunka, nudności i wymioty, zgaga, nieprzyjemny smak w ustach, a także utrata apetytu i nagły spadek masy ciała. Ból podbrzusza z uciskiem u kobiet może wskazywać na zapalenie wyrostka robaczkowego i wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej.
Jak diagnozuje się ból podbrzusza u kobiet?
Uporczywy ból podbrzusza u kobiet wymaga konsultacji lekarskiej w celu ustalenia przyczyny i wyboru terapii farmakologicznej. Diagnoza bólu w dolnej części brzucha może obejmować:
- analizę objawów i zebranie wywiadu. Pozwala lekarzowi zgromadzić informacje na temat charakteru, lokalizacji i intensywności bólu, czasu jego trwania, objawów towarzyszących (np. nudności, wymioty, zmiany stolca) oraz historii choroby. Zebranie wywiadu pomaga postawić wstępną diagnozę i określić kierunek dalszych badań;
- badanie fizykalne. W jego trakcie lekarz bada palpacyjnie brzuch, sprawdza bolesne punkty i ocenia reakcję pacjenta na ucisk. Badanie palpacyjne pomaga określić przybliżoną lokalizację bólu (na przykład macicy, jajników lub jelit) oraz obecność napięcia mięśniowego lub reakcji obronnych;
- USG jamy brzusznej. Umożliwia wizualizację narządów wewnętrznych, w tym wątroby, pęcherzyka żółciowego, trzustki i jelit. USG w przypadku bólu w dolnej części brzucha może pomóc zidentyfikować nieprawidłowości, takie jak kamienie żółciowe, guzy, torbiele lub stany zapalne;
- USG układu moczowego. Umożliwia zbadanie nerek, moczowodów i pęcherza moczowego. USG może pomóc wykryć obecność kamieni nerkowych, guzów lub stanów zapalnych (np. zapalenia pęcherza moczowego), które mogą powodować tępy lub ostry ból w dolnej części brzucha;
- USG ginekologiczne. Wykonywane w celu zbadania narządów układu rozrodczego kobiety, w tym macicy i jajników. Badanie umożliwia wykrycie mięśniaków macicy, torbieli jajników, endometriozy i procesów zapalnych w narządach miednicy (na przykład zapalenie przydatków, zapalenie jajników, zapalenie jajowodów).
W zależności od objawów pacjentki lekarz przepisuje badania w celu zdiagnozowania bólu podbrzusza. Ogólna analiza krwi pozwala ocenić obecność procesów zapalnych w organizmie, określając poziom leukocytów, białka C-reaktywnego, stosunek różnych typów komórek (erytrocytów, płytek krwi, limfocytów). Podwyższony poziom białych krwinek może wskazywać na infekcję lub stan zapalny, niedokrwistość (niski poziom hemoglobiny) – krwawienie wewnętrzne.
W przypadku podejrzenia zaburzeń endokrynologicznych lub metabolicznych lekarz może zalecić wykonanie testów hormonalnych i enzymatycznych. Testy hormonalne oceniają poziom hormonów płciowych (estrogenu, progesteronu, testosteronu) i hormonów tarczycy (TSH, T3, T4), aby pomóc wykryć policystyczne jajniki, dysfunkcję tarczycy lub zaburzenia hormonalne wpływające na cykl menstruacyjny. Testy enzymatyczne (w tym oznaczanie poziomu amylazy lub lipazy) są przydatne w diagnozowaniu chorób trzustki (takich jak ostre i przewlekłe zapalenie trzustki).
Lekarz może również zlecić badanie moczu, które może pomóc w wykryciu infekcji dróg moczowych, kamieni nerkowych lub kamieni pęcherza moczowego. W przypadku podejrzenia chorób ginekologicznych lekarz może skierować na badania w kierunku zakażeń przenoszonych drogą płciową. W niektórych przypadkach może być wymagane badanie kału w celu wykluczenia chorób przewodu pokarmowego, w tym nieswoistego wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, choroby Leśniowskiego-Crohna lub zakażeń pasożytniczych.
Jakie są metody leczenia bólu w podbrzuszu u kobiet?
Przebieg terapii jest wybierany przez ginekologa, urologa lub gastroenterologa w zależności od przyczyny zespołu bólowego. Metody leczenia farmakologicznego bólu podbrzusza mogą obejmować:
- niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Blokują enzym odpowiedzialny za syntezę prostaglandyn, substancji wywołujących stan zapalny i ból. Obniżając poziom prostaglandyn, NLPZ zmniejszają stan zapalny, ból i gorączkę. Są przepisywane na bóle menstruacyjne (bolesne miesiączkowanie), choroby zapalne miednicy, w tym zapalenie przydatków, oraz bóle związane z urazami lub chorobami stawów;
- środki przeciwskurczowe. Działają poprzez rozluźnienie mięśni gładkich jelit i dróg moczowych. Zmniejszają skurcze i łagodzą dyskomfort, zapewniając normalizację perystaltyki jelit. Spazmolityki są często przepisywane w przypadku zespołu jelita drażliwego, kolki jelitowej i bólu związanego z kamicą moczową, pomagając zmniejszyć intensywność bólu i poprawić jakość życia pacjenta;
- leki przeciwbólowe. Blokują przekazywanie impulsów bólowych w ośrodkowym układzie nerwowym i zmniejszają odczuwanie bólu. Nie mają działania przeciwzapalnego, ale mogą być stosowane do łagodzenia lekkiego do umiarkowanego bólu, w tym bolesnego miesiączkowania;
- antybiotyki. Są przepisywane w przypadku chorób zakaźnych, w tym zapalenia przydatków, jajowodów lub infekcji dróg moczowych, gdy ból jest związany ze stanem zapalnym wywołanym przez bakterie. Antybiotyki działają poprzez hamowanie wzrostu i rozmnażania patogenów, pomagając zmniejszyć stan zapalny i ból;
- leki hormonalne. Środki zawierające estrogen i progesteron pomagają regulować cykl menstruacyjny i zmniejszać ból. Ich działanie polega na hamowaniu owulacji i zmniejszaniu ilości wydzieliny menstruacyjnej. Leki te są często przepisywane w przypadku silnego bólu menstruacyjnego i endometriozy;
- kortykosteroidy. Mają silne działanie przeciwzapalne i mogą być przepisywane w przypadku stanów zapalnych, w tym choroby Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
Leki przeciwdepresyjne i przeciwlękowe są często zalecane przy przewlekłym bólu, zwłaszcza jeśli jest on związany ze stresem lub zaburzeniami lękowymi. Środki te pomagają zmniejszyć odczuwanie bólu poprzez oddziaływanie na substancje chemiczne w mózgu i są stosowane w przypadku zespołu jelita drażliwego i przewlekłego bólu miednicy.
Gastroenterolog może również przepisać leki poprawiające motorykę jelit. Wykorzystuje się je w leczeniu bólu związanego z zaburzeniami perystaltyki jelit. Pomagają poprawić przepływ pokarmu przez jelita i mogą być przydatne w przypadku zaburzeń czynnościowych (np. IBS).
Jak długo można znosić ból podbrzusza?
Nie należy bagatelizować bólu podbrzusza, ponieważ może on być oznaką poważnych schorzeń wymagających natychmiastowej pomocy medycznej (np. ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego, zapalenia miednicy lub niedrożności jelit). Zignorowanie bólu może prowadzić do powikłań, w tym pęknięcia guza, perforacji narządu lub sepsy, które mogą zagrażać życiu.
Które bóle podbrzusza wymagają obowiązkowej konsultacji lekarskiej?
Kłujący, tnący i pulsujący ból w prawej i lewej części podbrzusza u kobiet, któremu towarzyszy gorączka, krwawienie z odbytu lub macicy bądź wymioty z krwią wymagają obowiązkowej konsultacji lekarskiej. Konieczne jest również skonsultowanie się z lekarzem w przypadku szybkiego i płytkiego oddechu, przyspieszonego bicia serca, duszności, trudności w oddychaniu oraz niskiego lub wysokiego ciśnienia krwi.
