Hormon tyreotropowy (TSH): norma u kobiet, mężczyzn i dzieci

Hormon tyreotropowy (tyreotropina, TSH) to hormon wydzielany przez przysadkę mózgową (łac. hypophysis), który reguluje funkcjonowanie tarczycy. W przypadku podwyższenia lub obniżenia normy hormonu tyreotropowego należy umówić się na konsultację z endokrynologiem.

Hormon tyreotropowy (tyreotropina) to hormon wydzielany przez mózg, wpływający na pracę tarczycy i regulujący procesy biochemiczne w organizmie. TSH jest głównym regulatorem wydatków energetycznych, bierze udział w procesach wzrostu i rozwoju organów wewnętrznych. Zmiana poziomu zawartości tyreotropiny powoduje zaburzenia metabolizmu, pojawienie się słabości i ciągłego zmęczenia.

Hormon tyreotropowy, produkowany w dolnej części kory mózgowej, reguluje przepływ tyroksyny i trójjodotyroniny (hormonów tarczycy) we krwi. Tyreotropina odpowiada za:

• dostarczanie jodu do tarczycy;
• syntezę białek, kwasów nukleinowych i fosfolipidów;
• regulację motoryki jelit;
• stan narządów słuchu i wzroku;
• syntezę witaminy A;
• regulację cyklu miesiączkowego u kobiet.

TSH aktywuje proces rozkładu tłuszczów. Ponadto hormon ten zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego i ośrodkowego układu nerwowego.

Nie jest wymagane bycie na czczo. Istotne jest, aby badanie zostało wykonane rano, ponieważ krew do badania hormonalnego powinna być pobierana w godzinach porannych. W przypadku badań pilnych oczywiście dopuszcza się możliwość pobrania krwi w innych porach dnia.
Jeżeli nie było innego zalecenia lekarza należy przyjmować leki o ustalonych porach.

Norma hormonu tyreotropowego u kobiet i mężczyzn wynosi 0,4–4,0 µU/ml. Stężenie hormonu tyreotropowego może ulegać zmianie w okresie ciąży i w zależności od trymestru: 1. 0,01-2,32 µIU/ml, 2. 0,10-2,35 µIU/ml, 3. 0,10-2,65 µIU/ml.

Dla Twojej wygody udostępniamy naszą tabelę w formie ilustracji. W razie potrzeby możesz ją zapisać lub udostępnić znajomym.

Tabela norm TSH u kobiet, mężczyzn i dzieci według wieku

Norma hormonu tyreotropowego zależy od wieku i gwałtownie zmienia się u nastolatków z powodu hormonalnej przebudowy organizmu. Rozszeżoną diagnostykę u dzieci należy wykonać w przypadku zaburzeń rozwoju dziecka, gwałtownej utraty lub niekontorlowanego przyrostu wagi. Rekomenduje się wykonanie badań oceny stanu czynnościowego tarczycy, czyli FT3 (wolna trijodotyronina) i FT4 (wolna tyroksyna). W przypadku podejrzenia i diagnostyki chórób autoimunoligicznych oznacza się anty-TPO (przeciwciała przeciw peroksydazie tarczycowej) i anty-TG (przeciwciała przeciwtarczycowych przeciw tyreoglobulinie).

Hormon tyreotropowy jest obniżony w przypadku zaburzeń funkcji tarczycy (nadczynności tarczycy) oraz patologii ośrodkowego układu nerwowego.

Objawy wysokiego poziomu tyreotropiny (TSH)

Objawy podwyższonego hormonu tyreotropowego to:

• wysokie ciśnienie tętnicze i kołatanie serca;
• bezsenność;
• nerwowość, niepokój i rozdrażnienie;
• wypadanie włosów i łamliwość;
• wytrzeszcz oczu, podwójne widzenie, opuchlizna i zaczerwienienie powiek;
• utrata wagi;
• zaburzenie miesiączkowania i niepłodność u kobiet;
• ginekomastia i spadek testosteronu u mężczyzn;
• zaburzenia funkcji seksualnych;
• osłabiona siła mięśniowa i drżenie mięśni;
• biegunka;
• wzmożona potliwość.

Obniżanie (nadczynność) hormonu tyreotropowego może być związane z zaburzeniami funkcjonowania jajników, nadnerczy, patologiami ośrodkowego układu nerwowego. Hormon TSH może obniżać się w czasie ciąży z powodu obniżonej ilości jodu w organizmie. Niedobór hormonu TSH we krwi pojawia się również w przypadku uszkodzenia przysadki mózgowej i podwzgórza, choroby autoimmulogicznejm, przewlekłych stanów zapalnych i zakażeń.

Leczeniem zaburzeń stężenia hormonu tyreotropowego zajmuje się endokrynolog. Podczas wizyty lekarz przeprowadzi badanie, wysłucha pacjenta, zbierze wywiad i zleci dodatkowe badania (badania krwi ogólne i dedykowane chorobom tarczycy, USG tarczycy, biopsjia tarczycy).

Leczenie nadczynności tarczycy zależy od jej przyczyny, stopnia nasilenia, wieku pacjenta, współistniejących chorób. Stąd najlepszą metodę leczenia ustala się indywidualnie dla każdego pacjenta. Najczęściej rozpoczyna się od stosowania leków zmniejszających produkcję hormonów tarczycy oraz planuje się leczenie inną metodą (operacyjną lub jodem promieniotwórczym).

Hormon tyreotropowy jest podwyżsozny w patologiach tarczycy (niedoczynność tarczycy). Objawy wzrostu TSH to:

• przewlekłe zmęczenie, ospałość;
• wzrost masy ciała;
• depresja i lęk;
• zaburzenia pamięci i trudności z koncentracją;
• obrzęki kończyn, twarzy i dłoni;
• zachrypnięty głos;
• spadek libido i problemy z płodnością;
• bóle głowy, mięśni i stawów;
• pogorszenie ostrości wzroku;
• suchość i bladość skóry;
• wypadanie włosów, zwiększona łamliwość włosów;
• często występujące uczucie zimna, niezwiązane z temperaturą otoczenia.

Objawy niedoczynności tarczycy wynikają ze zbyt niskiej stymulacji komórek organizmu przez hormony tarczycy (T3 i T4). W wielu przypadkach choroba może przebiegać skąpoobjawowo lub wrecz bez objawowo, co utrudnia to szybkiewykrycie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Należy także pamiętać, że obraz kliniczny niedoczynności tarczycy może być zróżnicowany w zależności od przyczyny niedoborów hormonalnych oraz innych uwarunkowań zdrowotnych.

TSH powyżej normy (niedoczynność tarczycy) może wynikać z uszkodzenia samego narządu produkującego hormony lub  zaburzonego mechanizmu regulacji funkcjonowania tarczycy. Najczęstsze przyczyny niedoczynności tarczycy to:

• nadwaga i otyłość;
• choroby autoimmunologiczne (np. Hashimoto);
• stan po chirurgicznym usunięciu tarczycy;
• po leczeniu jodem radioaktywnym lub na skutek przedawkowania leków przeciwtarczycowych;
• choroby nowotworowej zlokalizowanej w okolicy przysadki lub podwzgórza;
• niedobór jodu;
• toksyny;
• zaburzenia genetyczne.

W pierwszej kolejności należy zgłosić się na wizytę do lekarza endokrynologa i przejść szereg badań (badanie krwi, USG tarczycy), które pozwolą na wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Niedoczynność tarczycy leczy się przyjmując regularnie brakujące hormony tarczycy. Lewotyroksyna produkowana syntetycznie jest identyczna i ma takie samo działanie jak hormon wytwarzany w tarczycy.

Poziom TSH mozna obniżyć poprzez dietę. Poniżej najważniejsze zalecenia:

• jeśli masz nadwagę albo chorujesz na otyłość koniecznie zredukuj masę ciała pod kontrolą dietetyka i lekarza;
• regularnie spożywaj posiłki, najlepiej od 4 do 5;
• jako źródło białka wybieraj chude gatunki mięs oraz niskotłuszczowe mleko i przetwory mleczne;
• wprowadź do menu ryby;
• spożywaj pełnoziarniste produkty zbożowe;
• stosuj oleje roślinne i oliwę z oliwek;
• unikaj wyrobów cukierniczych i słodyczy oraz jedzenia typu fast food;
• zacznij piec w folii aluminiowej, rękawie lub na grillu, duś bez wcześniejszego obsmażania i gotuj na parze;
• pij minimum 2 litry wody dziennie;
• zadbaj o regularną i odpowiednią do Twojego stanu zdrowia aktywność fizyczną.