Czym jest BMI?
Wskaźnik masy ciała (BMI) określa stosunek masy ciała do wzrostu. Wskaźnik BMI można wykorzystać do oceny, czy waga danej osoby jest prawidłowa.
Jak obliczyć BMI?
Aby obliczyć wskaźnik BMI, należy podzielić masę ciała (w kilogramach) przez wzrost (w centymetrach) podniesiony do kwadratu. Na przykład: waga wynosi 72 kg, a wzrost 1,78 metra. Wskaźnik BMI = 72 / (1,78 * 1,78) = 72 / 3,1684. BMI w tym przypadku wynosi 22,7.
Metoda obliczania stosunku masy ciała do wzrostu nie jest odpowiednia dla sportowców z przerośniętymi mięśniami i kobiet w ciąży, ale dla większości osób BMI wskazuje na obecność lub brak nadmiernej tkanki tłuszczowej.
Normy BMI u kobiet, mężczyzn i dzieci
Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że "prawidłowy wskaźnik BMI u osób dorosłych wynosi 18,5-24,9 kg/m". Jeśli uzyskany wynik mieści się w tym zakresie, waga jest prawidłowa. Jeśli uzyskana liczba jest wyższa, może to wskazywać na nadwagę lub otyłość. Normy BMI dla kobiet i mężczyzn są takie same.
| Tabela norm BMI | |
| Diagnoza | Wskaźnik BMI, kg/m² |
| Niewystarczająca masa ciała | poniżej 18,5 |
| Waga prawidłowa | 18,5-24,9 |
| Nadwaga | 25-29,9 |
| Otyłość | 30 i więcej |
Dla Twojej wygody udostępniamy naszą tabelę w formie ilustracji. W razie potrzeby możesz ją zapisać lub udostępnić znajomym.
Tabela norm BMI
Dla dzieci w różnym wieku obowiązują różne normy BMI, ustalane na podstawie siatek centylowych. Norma przyrostu masy ciała u noworodków wynosi średnio 600-800 g w pierwszym miesiącu życia. Zazwyczaj waga dziecka wzrasta trzykrotnie w pierwszym roku życia. Aby oszacować BMI dziecka poniżej drugiego roku życia, należy zmierzyć długość jego ciała w pozycji leżącej. U nastolatków można posłużyć się wskaźnikiem BMI dla dorosłych.
W diagnozowaniu otyłości ważny jest również obwód talii: u dorosłych jest on wiarygodnym wskaźnikiem odkładania tłuszczu w okolicy narządów wewnętrznych (otyłość trzewna). Prawidłowy zakres dla mężczyzn wynosi nie więcej niż 94-102 cm, a dla kobiet -- 80-88 cm. Aby zmierzyć obwód talii, wykonaj następujące czynności:
- Znajdź punkt na boku, który znajduje się tuż nad kością miednicy.
- Owiń taśmę mierniczą wokół talii. Taśma powinna być ułożona poziomo.
- Zrób wydech (bez wysiłku, tak jak przy normalnym wydechu) i zmierz obwód talii.
Jeśli wskaźnik BMI i obwód talii są w normie, ale na skórze pojawiają się fałdy, nie stanowi to zagrożenia dla zdrowia. Aby utrzymać prawidłową wagę, należy stosować zbilansowaną dietę i regularnie ćwiczyć.
Czym jest nadwaga?
Nadwaga to stan chorobowy, który polega na zwiększeniu masy ciała na skutek odkładania się tkanki tłuszczowej, przy wskaźniku BMI wynoszącym 25-29,9. U osoby z nadwagą tkanka tłuszczowa zaczyna produkować substancje, które wywołują zaburzenia apetytu i metabolizmu cukrów oraz tendencję do przejadania się.
BMI powyżej 25 można zdiagnozować jako otyłość. Stopnie otyłości według BMI:
- I stopień – BMI wynosi 30-34,9;
- II stopień – BMI wynosi 35-39,9;
- III stopień – BMI wynosi 30-34,9;
- IV stopień – BMI powyżej 45.
Otyłość jest najczęściej występującym zaburzeniem endokrynologicznym. Nadmierna masa ciała ma negatywny wpływ na wszystkie układy organizmu: sercowo-naczyniowy, mięśniowo-szkieletowy i pokarmowy.
Jakie mogą być skutki nadwagi?
Nadwaga i otyłość to czynniki rozwoju wielu poważnych chorób. Nadmierna masa ciała może prowadzić do zespołu metabolicznego, insulinooporności, zaburzeń tolerancji glukozy oraz cukrzycy typu 2.
Wpływ nadwagi na organizm może prowadzić do zespołu bezdechu sennego, objawiającego się chrapaniem i krótkotrwałymi zatrzymaniami oddechu, którym towarzyszy niedobór tlenu. Nadwaga i otyłość zwiększają ryzyko chorób stawów, chorób nowotworowych i stłuszczenia wątroby.
Nadwaga u mężczyzn powoduje spadek poziomu testosteronu, zaburzenia erekcji i pogorszenie jakości nasienia. U kobiet nadwaga powoduje zaburzenia miesiączkowania i niepłodność. Otyłość u kobiet w ciąży prowadzi do powikłań ciąży (wielowodzie, przedwczesny poród) i chorób płodu.
Jak rozpoznać, że należy schudnąć?
Najprostszym sposobem, aby sprawdzić, czy musisz schudnąć, jest obliczenie wskaźnika masy ciała (BMI). Na przykład, prawidłowa waga dla wzrostu 160 cm wynosi 48-63 kg.
Motywacją do odchudzania może być również chęć zmiany wyglądu. Należy jednak pamiętać, że szczupła sylwetka nie zawsze oznacza zdrowie i może wiązać się z zaburzeniami w organizmie (na przykład łamliwość kości czy brak owulacji u kobiet).
Jakie badania wykonać, aby ustalić przyczynę otyłości?
Nie istnieje jedna przyczyna otyłości. Czynniki ryzyka rozwoju otyłości obejmują predyspozycje genetyczne, styl życia (nawyki żywieniowe w rodzinie, nawyki związane z pracą i odpoczynkiem, aktywność fizyczna, długość i jakość snu), palenie tytoniu, stres, choroby endokrynologiczne (na przykład niedoczynność tarczycy lub zespół Cushinga) oraz przyjmowanie niektórych leków. Otyłość rozwija się również przy cukrzycy typu 2.
Jeśli masz nadwagę, powinieneś umówić się na konsultację z lekarzem ogólnym lub endokrynologiem. Lekarz pomoże obliczyć wskaźnik BMI, przeprowadzi ogólne badanie kontrolne i zaleci badania dodatkowe.
Diagnostyka otyłości obejmuje badania (na przykład USG jamy brzusznej, badania krwi) oraz konsultacje ze specjalistami (endokrynologiem i dietetykiem). Badania diagnostyczne w kierunku otyłości:
- ogólne badanie krwi;
- poziom glukozy we krwi na czczo;
- test obciążenia glukozą;
- hemoglobina glikowana
- profil lipidowy (cholesterol całkowity, trójglicerydy, lipoproteiny o dużej gęstości, lipoproteiny o małej gęstości);
- próby wątrobowe i nerkowe;
- poziom TSH;
- kwas moczowy;
- insulina.
Lekarz może również zalecić dodatkowe indywidualne badania. Na przykład, jeśli istnieje podejrzenie zespołu Cushinga, należy oznaczyć poziom kortyzolu. W rzadkich przypadkach, gdy podejrzewa się wrodzone nieprawidłowości (na przykład zespół Turnera), konieczne może być wykonanie badań genetycznych.
Czy tycie w ciąży jest normalne?
Przyrost masy ciała podczas ciąży jest normalny. Waga kobiety w ciąży w pierwszym trymestrze wzrasta nieznacznie lub może nawet spaść w przypadku zatrucia.
Norma przyrostu masy ciała w ciąży wynosi średnio 10-14 kg. Normy przybierania na wadze w ciąży według tygodni:
- w pierwszym trymestrze (do 13 tygodnia) 1-2 kg;
- w drugim trymestrze (do 26 tygodnia) do 8 kg;
- w trzecim trymestrze (do 40 tygodnia) do 14 kg.
Kobiety zmagające się z nadwagą lub otyłością przed zajściem w ciążę nie powinny przytyć więcej niż 10-11 kg. Nadmierny przyrost masy ciała w czasie ciąży może wskazywać na ciążę mnogą, wielowodzie, cukrzycę ciążową.
Nagły przyrost masy ciała – co jest przyczyną?
Przyczyną nagłego przyrostu masy ciała mogą być zaburzenia gospodarki węglowodanowej (cukrzyca), choroby tarczycy oraz przyjmowanie niektórych leków (hormony sterydowe, doustne środki antykoncepcyjne). Do gwałtownego przybierania na wadze może dojść również w przypadku zmiany diety (w czasie podróży, zmiany pracy lub miejsca zamieszkania). Waga wzrasta również wraz z wiekiem.
Dlaczego z wiekiem ludzie przybierają na wadze?
Rzeczywiście, wraz z wiekiem ludzie zwiększają się tendencje do tycia. W starszym wieku wydatek energetyczny stopniowo spada, ponieważ ludzie mniej się ruszają i tracą tkankę mięśniową. Z każdą dekadą po 20 roku życia metabolizm spada o około 2 procent.
Jak schudnąć w podeszłym wieku?
Trudniej jest schudnąć w podeszłym wieku ze względu na wolniejszy metabolizm i ograniczoną mobilność (z powodu związanych z wiekiem chorób stawów, kręgosłupa, serca i układu nerwowego). Zasady odchudzania w starszym wieku nie różnią się od zaleceń dla innych kategorii wiekowych:
- stosować niskokaloryczną dietę;
- pozostać aktywnym;
- spać co najmniej siedem godzin.
Aby zmniejszyć masę ciała, ważne jest, aby stosować zbilansowaną dietę i utrzymywać aktywność fizyczną. Wystarczą spacery, ćwiczenia i pływanie. Osoby starsze, które przeszły udar lub operację stawu, mogą potrzebować pomocy w poruszaniu się (chodzika, laski), aby utrzymać mobilność.
Jak schudnąć przy insulinooporności?
Insulina to hormon, który pomaga glukozie (cukrowi) przenikać z krwi do komórek, a tym samym obniża poziom cukru we krwi. Insulina ma również właściwości anaboliczne (wspomaga przyrost masy ciała i wzrost narządów).
Insulinooporność to zmniejszenie wrażliwości tkanek na insulinę. W większości przypadków insulinooporność rozwija się na skutek otyłości. Otyłość i insulinooporność prowadzą do rozwoju zespołu metabolicznego, któremu towarzyszy podwyższone ciśnienie krwi i zwiększony poziom cholesterolu we krwi. Wysoki poziom insuliny i otyłość zwiększają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych (stenokardia, zawał mięśnia sercowego, zaburzenia rytmu serca).
Główną metodą leczenia insulinooporności jest redukcja masy ciała. Schudnięcie w przypadku insulinooporności jest możliwe, jeśli utrzymuje się ujemny bilans energetyczny (spożywa się mniej kalorii, niż zużywa w ciągu dnia). W początkowych stadiach cukrzycy utrata wagi pomaga w normalizacji poziomu cukru we krwi i pozwala uniknąć przyjmowania leków przeciwcukrzycowych.
