Badania laboratoryjne

Kwas foliowy odgrywa ważną rolę w rozwoju płodu, pomaga zapobiegać chorobom sercowo-naczyniowym, depresji i anemii. Niedobór kwasu foliowego może prowadzić do bezpłodności, powikłań ciąży, pogorszenia pamięci i obniżenia koncentracji.

Cholesterol to tłuszczopodobna substancja niezbędna dla organizmu, m.in. do produkcji hormonów, witaminy D i kwasów żółciowych. Normy cholesterolu całkowitego różnią się w zależności od wieku i płci, ale zazwyczaj nie powinny przekraczać 5,18–6,63 mmol/l, a poziom LDL ("złego" cholesterolu) – 3,37-5,4 mmol/l.

Histamina to biogenna amina występująca w organizmie człowieka. Pomaga przekazywać sygnały między komórkami nerwowymi, reguluje przepływ krwi, wpływając na zwężenie i rozszerzenie naczyń krwionośnych oraz powoduje stan zapalny w przypadku urazu lub alergii.

Procesowi zapalnemu w organizmie nie zawsze towarzyszy wyraźny obraz kliniczny – objawy mogą być łagodne lub nieobecne. Wykrycie ukrytego stanu zapalnego umożliwia pomiar białka C-reaktywnego.

Badanie krwi wykonuje się na czczo. W dniu poprzedzającym należy unikać tłustych i słodkich potraw, a w dniu badania należy pić wyłącznie wodę, nie palić i nie spożywać alkoholu oraz ograniczyć wysiłek fizyczny. Procedura polega na pobraniu krwi z żyły (czasem z palca), a następnie ocenie m.in. morfologii, parametrów biochemicznych, krzepnięcia, hormonów i przeciwciał.

Badanie kału to analiza laboratoryjna próbki stolca, obejmująca ocenę jego właściwości fizycznych, chemicznych, mikroskopowych i mikrobiologicznych. Wykonuje się je przy podejrzeniu infekcji bakteryjnych, wirusowych lub pasożytniczych, krwawienia z przewodu pokarmowego, chorób jelit, żołądka, wątroby czy pęcherzyka żółciowego.

Stężenie cukru we krwi jest wskaźnikiem, który wpływa na funkcjonowanie układów organizmu i wymaga stałej kontroli. U dorosłego mężczyzny do 60 roku życia prawidłowy poziom cukru na czczo wynosi 60-100 mg/dl (3,3-5,6 mmol/l). Odchylenia od normy mogą przyczynić się do rozwoju cukrzycy i chorób układu krążenia.

Leptyna, nazywana hormonem sytości, bierze udział w kontroli masy ciała i regulacji bilansu energetycznego. Hormon przekazuje do mózgu sygnał o obecności zapasów tłuszczu w organizmie. Za normę uznaje się poziom leptyny u kobiet w zakresie 3,7–11,1 ng/ml, a u mężczyzn 2,0–5,6 ng/ml. U dzieci wartości są wyższe i mieszczą się zależnie od wieku w przedziale 0,5–13,8 ng/ml (najwyższe u noworodków i małych dzieci, stopniowo obniżają się wraz z wiekiem).

Badanie ogólne moczu ocenia czynność nerek i dróg moczowych oraz wykrywa m.in. infekcje, krwiomocz, cukromocz. W razie potrzeby uzupełnia je dobowa zbiórka moczu do oceny diurezy i np. białkomoczu. Do standardowego badania wystarczy oddać 10–20 ml porannego, środkowego strumienia. Normy obejmują: barwę słomiano-żółtą, przejrzystość klarowną, ciężar właściwy 1,010–1,025 g/cm³, pH 4,5–8,0, białko do 30 mg/dl, glukozę/ketony/azotyny/bakterie — nieobecne, leukocyty do 5 i erytrocyty do 3 w polu widzenia.

Hormon hCG (gonadotropina kosmówkowa) jest wytwarzany przez łożysko w czasie ciąży i odpowiada m.in. za podtrzymanie produkcji progesteronu i estrogenu. Badanie hCG wykonuje się w celu potwierdzenia lub wykluczenia ciąży, monitorowania jej przebiegu, diagnozy ciąży pozamacicznej, obumarłej oraz w diagnostyce niektórych nowotworów.

Hemoglobina to białko zawierające żelazo, które odpowiada za transport tlenu do tkanek i usuwanie dwutlenku węgla z narządów. Niski poziom hemoglobiny, zwany anemią, może wynikać z różnych przyczyn, takich jak niedobór żelaza, choroby autoimmunologiczne czy przewlekła niewydolność nerek. Spadek hemoglobiny objawia się bólami głowy, osłabieniem, bladością skóry, dusznościami i szybkim biciem serca. Leczenie polega na stosowaniu leków zawierających żelazo, odpowiedniej diecie oraz terapii choroby podstawowej.

Ogólne badanie kału to laboratoryjna analiza próbki stolca, która pozwala ocenić funkcjonowanie przewodu pokarmowego, w tym trawienie, wchłanianie i aktywność enzymatyczną żołądka, trzustki i wątroby.