Nowotwór ma postać guza mięśniowego, który może osiągać rozmiary od jednego milimetra aż do 20 centymetrów.
Mięśniak gładkokomórkowy macicy 
Jakie są przyczyny powstawania mięśniaków gładkokomórkowych macicy?
Mięśniak gładkokomórkowy macicy może powstać na skutek zaburzeń hormonalnych. Pozostałe przyczyny mięśniaków gładkokomórkowych macicy:
- predyspozycje genetyczne;
- stany zapalne macicy i przydatków (zapalenie błony śluzowej macicy, zapalenie jajników, zapalenie jajowodów);
- powikłania ciąży i porodu (pierwsza ciąża po 30. roku życia, krwotok poporodowy);
- brak porodu w przeszłości;
- długotrwałe stosowanie spirali antykoncepcyjnej;
- endometrioza (nieprawidłowy rozrost tkanki macicy);
- zaburzenia endokrynne (zespół policystycznych jajników, choroby tarczycy lub nadnerczy, cukrzyca);
- niekontrolowane stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych.
Do grupy ryzyka narażonej na rozwój mięśniaków macicy należą kobiety prowadzące siedzący tryb życia, borykające się z nadwagą i otyłością, prowadzące nieregularną aktywność seksualną. Stres również należy do czynników ryzyka choroby, ponieważ nadmierna produkcja glikokortykoidów, zwłaszcza kortyzolu, prowadzi do zaburzeń metabolicznych i nierównowagi hormonalnej.
Klasyfikacja mięśniaków gładkokomórkowych macicy
Mięśniak gładkokomórkowy może występować pojedynczo lub mnogo (kilka guzów różnej wielkości). Mięśniaki gładkokomórkowe klasyfikuje się również ze względu na strukturę i kierunek wzrostu guza mięśniowego.
| Rodzaje mięśniaków gładkokomórkowych macicy | |
| Mięśniak śródścienny macicy | Rozwija się w środkowej warstwie tkanki mięśniowej macicy |
| Mięśniak podśluzówkowy macicy | Rozwija się przy zaburzeniach równowagi hormonalnej i zmianach wrażliwości komórek mięśni gładkich mięśniówki macicy na działanie żeńskich hormonów płciowych. Guz powstaje wewnątrz macicy lub szyjki macicy w kierunku jamy macicy. |
| Mięśniak podsurowicówkowy macicy | Rozwija się na zewnątrz macicy, pod błoną surowiczą. Guz ma szeroką podstawę lub długą szypułę. |
Jakie są objawy mięśniaków gładkokomórkowych macicy?
Mięśniak gładkokomórkowy macicy przez długi czas nie daje żadnych objawów, dlatego ważne jest, aby przynajmniej raz w roku poddawać się rutynowym badaniom kontrolnym u ginekologa. Objawy mięśniaka macicy:
- kłujący, ciągnący ból w jamie brzusznej i lędźwiach;
- zaburzenia miesiączkowania (obfite, bolesne i długie miesiączki);
- plamienie międzymiesiączkowe;
- ogólne złe samopoczucie (osłabienie, zawroty głowy, bladość skóry);
- powiększenie brzucha.
Mięśniak gładkokomórkowy o dużych rozmiarach (powyżej sześciu centymetrów) może negatywnie wpływać na sąsiednie narządy (pęcherz moczowy, odbytnicę, cewkę moczową). Może to objawiać się utrudnionym i częstym oddawaniem moczu, zaparciami, bólem przy wypróżnianiu. Guz w jamie macicy może również stanowić przyczynę problemów z zajściem w ciążę i jej donoszeniem.
Mięśniak gładkokomórkowy macicy w ciąży
Mięśniak gładkokomórkowy w ciąży może prowadzić do jej komplikacji: poronienie samoistne, odklejenie łożyska, krwawienie z macicy i poród przedwczesny. Ponadto guzek może się intensywnie rozwijać w czasie ciąży z powodu zmian hormonalnych.
Jak diagnozuje się mięśniaki gładkokomórkowe macicy?
Mięśniak gładkokomórkowy macicy może zostać zdiagnozowany przez ginekologa po przeprowadzeniu badań. Diagnostyka mięśniaka gładkokomórkowego macicy obejmuje:
- zebranie wywiadu i badanie przez ginekologa;
- USG ginekologiczne (przezbrzuszne lub przezpochwowe);
- histeroskopię (badanie endoskopowe ścian jamy macicy i szyjki macicy za pomocą cienkiego urządzenia optycznego);
- laboratoryjne badania krwi (w celu oceny gospodarki hormonalnej i procesów biochemicznych zachodzących w organizmie).
W przypadku mięśniaków dużych rozmiarów, mnogich lub o nieokreślonym potencjale złośliwości lekarz może zlecić wykonanie rezonansu magnetycznego miednicy mniejszej. W razie potrzeby ginekolog może także skierować na konsultację do innych specjalistów, na przykład endokrynologa (w przypadku współistniejących chorób układu hormonalnego).
Sposoby leczenia mięśniaków gładkokomórkowych macicy
W leczeniu mięśniaków gładkokomórkowych macicy wykorzystuje się zarówno metody operacyjne, jak i nieoperacyjne. Ginekolog zleca odpowiednie leczenie, biorąc pod uwagę wyniki badań (wielkość i umiejscowienie guzów, tempo ich wzrostu, występowanie powikłań), wiek rozrodczy i indywidualne cechy organizmu.
Farmakologiczne leczenie mięśniaków stosuje się we wczesnym stadium choroby (przy niewielkich rozmiarach nowotworów). Leczenie zachowawcze obejmuje przyjmowanie leków doustnych lub założenie wewnątrzmacicznej wkładki antykoncepcyjnej, aby zapobiec wzrostowi guza i patologicznemu namnażaniu się komórek. Terapia może być również uzupełniona o leki przeciwbólowe i przeciwzapalne.
W celu chirurgicznego leczenia mięśniaków gładkokomórkowych mogą być zastosowane metody małoinwazyjne. Metody usuwania mięśniaków:
- embolizacja żylna macicy (odcięcie dopływu krwi do mięśniaka);
- histeroskopia operacyjna (endoskopowe usuwanie mięśniaków poprzez szyjkę macicy).
W przypadku szybkiego wzrostu guza, średnicy przekraczającej sześć centymetrów lub zaburzeniach czynności sąsiednich narządów, usuwa się chirurgicznie macicę lub jej część. Histologię mięśniaka gładkokomórkowego macicy wykonuje się w celu wykluczenia obecności komórek atypowych (przedrakowych) i rakowych.
Czy można leczyć mięśniaki gładkokomórkowe macicy domowymi sposobami?
Leczenie mięśniaków macicy domowymi sposobami jest nieefektywne i grozi wystąpieniem powikłań (na przykład krwawienia z macicy). Ponadto tylko lekarz na podstawie badań może odróżnić mięśniaka gładkokomórkowego od nowotworu złośliwego.
Czy mięśniaki gładkokomórkowe macicy mogą być groźne?
Mięśniak gładkokomórkowy macicy jest niebezpieczny ze względu na możliwość wystąpienia powikłań w przypadku nieprawidłowego lub zbyt późnego leczenia. Możliwe powikłania mięśniaka gładkokomórkowego macicy:
- problemy z zajściem w ciążę i jej donoszeniem (na skutek deformacji macicy);
- anemia (na skutek obfitych krwawień miesiączkowych);
- zaburzenia miesiączkowania (nieprawidłowe krwawienie z macicy prowadzi do nieregularnych miesiączek);
- hemoroidy (z powodu uszkodzenia odbytnicy i rozwoju żylaków);
- przewlekły ból miednicy;
- wypadanie pochwy.
Mięśniaki gładkokomórkowe mogą częściowo uciskać na cewkę moczową i utrudniać odpływ moczu, co z kolei może prowadzić do zatrzymania moczu, a także wywoływać infekcje dróg moczowych i niewydolność nerek. Nowotwory macicy w ostrej postaci stanowią zagrożenie życia (w przypadku skrętu i martwicy szypuły mięśniaka). Objawem tego stanu jest silny ból brzucha i krwawienie z macicy, wymaga on natychmiastowej hospitalizacji.
Jak zapobiegać powstawaniu mięśniaków gładkokomórkowych?
Mięśniakom macicy nie można zapobiec, ale można zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia, biorąc pod uwagę czynniki ryzyka. Profilaktyka mięśniaków gładkokomórkowych macicy obejmuje:
- poród przed 30. rokiem życia;
- kontrola masy ciała i aktywność fizyczna;
- rzucenie palenia i ograniczenie spożycia napojów alkoholowych;
- wczesne leczenie stanów zapalnych narządów płciowych.
Ważne jest, aby przyjmować preparaty hormonalne (w tym doustne środki antykoncepcyjne) wyłącznie zgodnie z zaleceniami ginekologa. Należy również co najmniej raz w roku wykonywać badania profilaktyczne.
