Czym są hemoroidy?
Hemoroidy to choroba proktologiczna, która objawia się powstawaniem żylaków kanału odbytu. Pod błoną śluzową odbytnicy znajdują się sploty żylne, które na skutek podwyższonego ciśnienia i zastoju krwi w dolnym odcinku jelita powiększają się, tworząc guzki. Możliwe przyczyny hemoroidów to: ciąża, nadmierne napięcie podczas wypróżniania, przewlekłe zaparcia i otyłość.
Jakie są rodzaje hemoroidów?
Hemoroidy mogą występować w odbytnicy lub w okolicy odbytu. W zależności od lokalizacji guzków proktolodzy wyróżniają następujące rodzaje hemoroidów:
- wewnętrzne (tworzą się w odbytnicy);
- zewnętrzne (występują wokół odbytu);
- mieszane (występują zarówno hemoroidy wewnętrzne, jak i zewnętrzne).
Hemoroidy wewnętrzne są pokryte błoną śluzową jelita i mogą wypadać podczas wysiłku fizycznego (podnoszenia ciężkich przedmiotów, wypróżniania). Hemoroidy zewnętrzne są pokryte skórą i wyglądem przypominają zwarte guzki w kolorze bordowym lub granatowym.
Ile jest stadiów rozwoju hemoroidów?
W początkowych stadiach choroby żyły kanału odbytu są nieznacznie zaognione i powiększone. Wraz z rozwojem choroby guzki krwawnicze ulegają znacznemu powiększeniu i stwardnieniu.
| Stadia rozwoju hemoroidów | Charakterystyka |
| Hemoroidy I stopnia | Hemoroidy nie są jeszcze widoczne na zewnątrz i rzadko powodują dyskomfort. Guzki krwawnicze są powiększone, ale nie wypadają z odbytnicy. |
| Hemoroidy II stopnia | Guzki krwawnicze są powiększone, wypadają z odbytnicy podczas wysiłku fizycznego (parcia podczas defekacji, podnoszenia ciężkich przedmiotów), ale cofają się samoistnie |
| Hemoroidy III stopnia | Hemoroidy wypadają nawet przy niewielkim wysiłku (kichaniu, kaszlu) i wymagają ręcznego odprowadzenia z powrotem do odbytnicy |
| Hemoroidy IV stopnia | Guzki krwawnicze stale wypadają z odbytu i nie można ich ręcznie odprowadzić z powrotem |
Dla Twojej wygody udostępniamy naszą tabelę w formie ilustracji. W razie potrzeby możesz ją zapisać lub udostępnić znajomym.
Objawy hemoroidów w zależności od stadium
Jeśli leczenie nie zostanie podjęte w odpowiednim czasie, choroba postępuje i pojawiają się powikłania (anemia, ucisk lub zakrzepica splotów żylnych). W celu zdiagnozowania hemoroidów należy umówić się na wizytę u proktologa.
Skąd wiadomo, na jakim stadium rozwoju są hemoroidy?
Na początkowym etapie rozwoju hemoroidów występuje krwawienie po defekacji: krew może znajdować się na papierze toaletowym lub w kale. Następnie pojawia się dyskomfort i swędzenie w odbycie.
Stopnie zaawansowania hemoroidów
Wypadające hemoroidy II i III stopnia charakteryzują się silnym bólem podczas defekacji, obrzękiem i stanem zapalnym tkanek miękkich w okolicy odbytu. Hemoroidy w ostatnim stadium rozwoju objawiają się obfitym krwawieniem i zakrzepicą (zablokowaniem naczyń krwionośnych przez skrzepy krwi), co prowadzi do martwicy (obumierania tkanek) guzków krwawniczych.
Początkowe stadium rozwoju hemoroidów
Objawy początkowego stadium rozwoju hemoroidów wewnętrznych to krwawienie i nieznaczne dolegliwości bólowe, które nasilają się podczas siedzenia, chodzenia i wypróżniania. Hemoroidy zewnętrzne pierwszego stopnia objawiają się dyskomfortem i świądem w okolicy odbytu. Krwawienie z hemoroidów zewnętrznych występuje rzadko, ponieważ guzki krwawnicze nie są narażone na urazy podczas defekacji.
Jak wyglądają hemoroidy w początkowym stadium?
W początkowym stadium rozwoju choroby hemoroidalnej guzki krwawnicze są tylko nieznacznie powiększone i przypominają “wybrzuszenia” w błonie śluzowej odbytnicy. W przypadku uszkodzenia lub zapalenia hemoroidów występuje przekrwienie (zaczerwienienie).
Aby rozpoznać stadium rozwoju hemoroidów, proktolog przeprowadza wywiad z pacjentem i bada okolice odbytu. Lekarz wykonuje również rektoromanoskopię – badanie endoskopowe błony śluzowej dolnego odcinka jelita grubego.
Jak leczyć hemoroidy we wczesnym stadium?
Na początkowych etapach rozwoju hemoroidów proktolog przepisuje leki przeciwbólowe i przeciwzapalne w celu złagodzenia bólu i świądu. Leczenie hemoroidów we wczesnym stadium obejmuje również stosowanie diety przeciwdziałającej zaparciom.
| Dieta przy hemoroidach |
| Owoce (jabłka, banany, morele, brzoskwinie) |
| Warzywa (buraki, marchew, brokuły, cukinia) |
| Kasze (gryczana, owsiana, jęczmienna) |
| Chude mięso (kurczak, indyk, królik) |
| Owoce morza |
| Chude buliony mięsne i warzywne |
W przypadku choroby hemoroidalnej należy pić odpowiednią ilość wody i zrezygnować ze spożywania napojów alkoholowych. Konieczne jest wykluczenie z diety smażonych i pikantnych potraw, słodyczy, mleka i produktów mlecznych o wysokiej zawartości tłuszczu.
Hemoroidy II stopnia
Objawy hemoroidów drugiego stopnia to: bardziej obfite krwawienie, wydzielina z odbytu z domieszką śluzu, dyskomfort i silne swędzenie odbytu. Z czasem guzki krwawnicze zaczynają wypadać pod wpływem wysiłku, ale samoczynnie się cofają. Na drugim etapie rozwoju choroby proktolodzy przepisują farmakoterapię lub wykonują małoinwazyjne zabiegi usuwania hemoroidów. Małoinwazyjne metody usuwania hemoroidów obejmują:
- laserowe usuwanie hemoroidów — polega na działaniu wysokiej temperatury w obszarach objętych chorobą bez wpływu na zdrowe tkanki;
- gumkowanie hemoroidów przy pomocy gumowych opasek — lekarz nakłada specjalną gumową opaskę na żylak, dzięki czemu guzek krwawniczy zmniejsza się i wysycha, a następnie bezboleśnie odpada.
Zabiegi małoinwazyjne wykonuje się w znieczuleniu miejscowym i trwają one na ogół około 10-20 minut. Zaletą laserowego usuwania i gumkowania żylaków odbytu jest niewielkie ryzyko wystąpienia powikłań (krwawienia, zainfekowania tkanek).
Hemoroidy III stopnia
Objawy hemoroidów trzeciego stopnia obejmują silny ból w okolicy odbytu i obfite krwawienie (krew ma kolor jasnoczerwony). Wskutek znacznego powiększenia guzków krwawniczych pojawia się wrażenie ciała obcego w odbytnicy lub uczucie niepełnego wypróżnienia po defekacji.
W celu leczenia hemoroidów trzeciego stopnia proktolog przeprowadza zabieg usuwania laserowego lub gumkowania oraz zaleca stosowanie odpowiedniej diety. Nieoperacyjne leczenie hemoroidów trzeciego stopnia może doprowadzić do rozwoju choroby i powikłań (zakrzepicy, martwicy).
Hemoroidy III stopnia u kobiet w ciąży mogą być leczone zachowawczo za pomocą leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. W przypadku nasilenia objawów można przeprowadzić małoinwazyjny zabieg chirurgiczny.
Hemoroidy IV stopnia
Zaawansowane stadium hemoroidów objawia się silnym bólem na skutek znacznego powiększenia guzków i zakrzepicy żylnej, a także częstymi krwawieniami, co prowadzi do anemii (spadku poziomu czerwonych krwinek i hemoglobiny we krwi). W czwartym stadium hemoroidów mogą wystąpić choroby zapalne (zapalenie odbytu lub ropień okołoodbytniczy).
W czwartym stadium choroby hemoroidalnej przeprowadza się hemoroidektomię (chirurgiczne usunięcie żylaków odbytu). Zachowawcze i małoinwazyjne metody leczenia są w tym przypadku nieskuteczne.
W jakim stadium hemoroidów wykonuje się operację?
Operację przeprowadza się w trzecim i czwartym stadium rozwoju choroby hemoroidalnej, a także w przypadku dużych guzków hemoroidalnych lub zakrzepicy żylnej. Leczenie zachowawcze może nieznacznie złagodzić objawy, ale bez leczenia chirurgicznego choroba postępuje i dochodzi do powikłań.
Jak zapobiegać rozwojowi hemoroidów?
Aby zapobiegać powstawaniu hemoroidów, należy spożywać pokarmy bogate w błonnik. Inne sposoby zapobiegania hemoroidom na początkowym etapie:
- utrzymanie równowagi wodnej organizmu;
- regularne wypróżnianie;
- umiarkowana aktywność fizyczna i wykonywanie ćwiczeń, które normalizują perystaltykę jelit.
Ważne jest, aby przestrzegać zasad higieny osobistej (podmywać się po wypróżnieniu, nie używać szorstkiego papieru toaletowego) i unikać długotrwałego siedzenia. Konieczna jest też kontrola masy ciała, ponieważ nadwaga może zwiększać obciążenie żył i przyczyniać się do rozwoju hemoroidów.
