Jaki poziom testosteronu u mężczyzn uważa się za niski?
Testosteron jest niezbędny do produkcji plemników (spermatogenezy), czerwonych krwinek, rozwoju męskich cech płciowych, budowania masy mięśniowej, utrzymania funkcji seksualnych i rozrodczych. Większość testosteronu jest związana z białkami, które zapobiegają natychmiastowemu uwalnianiu hormonu. Krew u mężczyzn zawiera dwa rodzaje testosteronu:
- wolny (niezwiązany z białkami i mogący oddziaływać na tkanki organizmu);
- całkowity (pełna ilość hormonu związanego i niezwiązanego z białkami).
Stężenie wolnego i całkowitego testosteronu u mężczyzn określa się za pomocą badania krwi. Głównym kryterium, na które należy zwrócić uwagę przy ocenie uzyskanych wyników, jest wiek.
| Tabela norm testosteronu u mężczyzn według wieku | ||
| Wiek | Norma całkowitego testosteronu u mężczyzn, ng/dl | Norma wolnego testosteronu u mężczyzn, ng/dl |
| Do 5 miesięcy | 75-400 | 0,2-3,1 |
| 6-12 miesięcy | 7-20 | 0,2-3,1 |
| 1-8 lat | 7-20 | Poniżej 0,13 |
| 9 lat | 7-20 | 0,13-0,45 |
| 10 lat | 7-130 | 0,13-0,45 |
| 11 lat | 7-130 | 0,13-5,52 |
| 12 lat | 7-800 | 0,13-9,28 |
| 13 lat | 7-800 | 0,13-12,6 |
| 14 lat | 7-1200 | 0,48-15,3 |
| 15 lat | 100-1200 | 1,62-17,7 |
| 16 lat | 100-1200 | 2,93-19,5 |
| 17 lat | 300-1200 | 4,28-20,9 |
| 18 lat | 300-1200 | 5,4-21,8 |
| 19 lat | 240-950 | 5,36-21,2 |
| 20-24 lata | 240-950 | 5,25-20,7 |
| 25-29 lat | 240-950 | 5,05-19,8 |
| 30-34 lata | 240-950 | 4,85-19 |
| 35-39 lat | 240-950 | 4,65-18,1 |
| 40-44 lata | 240-950 | 4,46-17,1 |
| 45-49 lat | 240-950 | 4,26-16,4 |
| 50-54 lata | 240-950 | 4,06-15,6 |
| 55-59 lat | 240-950 | 3,87-14,7 |
| 60-64 lata | 240-950 | 3,67-13,9 |
| 65-69 lat | 240-950 | 3,47-13 |
| 70-74 lata | 240-950 | 3,28-12,2 |
| 75-79 lat | 240-950 | 3,08-11,3 |
| 80-84 lata | 240-950 | 2,88-10,5 |
| 85-89 lat | 240-950 | 2,69-9,61 |
| 90-94 lata | 240-950 | 2,49-8,76 |
| Od 95 lat | 240-950 | 2,29-7,91 |
Poziom testosteronu zwykle osiąga szczyt w okresie dojrzewania i spada o około 1% rocznie po 30-40 roku życia. Hipogonadyzm występuje u około 40% mężczyzn w wieku powyżej 45 lat i 50% mężczyzn powyżej 80 lat.
Co oznacza niski poziom testosteronu u mężczyzn?
Zadaj pytanie urologii «Doctorpro»
Niski poziom testosteronu u mężczyzn może wskazywać, że jądra nie produkują wystarczającej ilości hormonu. Ilość testosteronu produkowanego przez jądra jest kontrolowana przez podwzgórze i przysadkę mózgową. Niedobór testosteronu może wynikać z nieprawidłowości chromosomalnych, infekcji lub urazów jąder, nadmiaru żelaza we krwi, guzów mózgu, HIV lub zaburzeń hormonalnych.
Jakie są objawy niedoboru testosteronu u mężczyzn?
Hipogonadyzm charakteryzuje się problemami z erekcją i zmniejszonym popędem płciowym. Inne objawy niedoboru testosteronu u mężczyzn mogą obejmować:
- obniżoną kondycję;
- zmniejszenie masy kostnej i mięśniowej;
- niepłodność;
- zaburzenia snu;
- depresję;
- drażliwość;
- utratę apetytu.
Na tle niedoboru testosteronu może dojść do zaburzeń pamięci, węchu i układu wzrokowego. Ponadto w przypadku hipogonadyzmu zmniejsza się koncentracja i zaburzona zostaje orientacja przestrzenna.
Czy poziom testosteronu u mężczyzn można określić na podstawie objawów zewnętrznych?
Jednym z zewnętrznych objawów, na podstawie których można zidentyfikować niski poziom testosteronu u mężczyzn, jest kurczenie się jąder. Pierwsze zewnętrzne oznaki niskiego poziomu testosteronu u mężczyzn mogą również obejmować zwiększenie odkładania się tkanki tłuszczowej, wzrost tkanki piersiowej oraz wypadanie włosów w okolicy łonowej i pod pachami. Objawy wysokiego poziomu testosteronu u mężczyzn mogą obejmować:
- trudności z oddawaniem moczu;
- zaburzenia snu;
- bóle głowy;
- obrzęki;
- nadciśnienie;
- wahania nastroju.
Przy zwiększonej wrażliwości mieszków włosowych na testosteron może wystąpić łysienie androgenowe. Pod wpływem podwyższonego poziomu testosteronu u mężczyzn może pojawić się trądzik.
Jak rozpoznać, że mężczyzna ma niski poziom testosteronu?
Niski poziom testosteronu u młodych i starszych mężczyzn można wykryć na podstawie wyników badań krwi. Zanik mięśni, otyłość brzuszna, ograniczona wrażliwość penisa, trudności z osiągnięciem orgazmu, zmniejszony wytrysk, uderzenia gorąca i obniżona sprawność mogą świadczyć o tym, że mężczyzna ma niski poziom testosteronu.
Dlaczego testosteron u mężczyzn spada?
Hipogonadyzm może być dziedziczny lub rozwinąć się w wyniku spadku poziomu hormonu luteinizującego i folikulotropowego. Inne przyczyny spadku testosteronu u mężczyzn mogą obejmować:
- brak jąder w mosznie;
- hipoplazję komórek Leydiga;
- wnętrostwo;
- zespół Klinefeltera (zaburzenie genetyczne, któremu towarzyszy obecność dodatkowego chromosomu X);
- zespół Noonan (rzadkie zaburzenie genetyczne, które może powodować opóźnione dojrzewanie płciowe, niewydolność jąder lub niepłodność);
- zapalenie jąder (jednego lub obu);
- nowotwory, chemioterapia, radioterapia;
- zespół Kallmanna (rzadkie zaburzenie genetyczne, które powoduje nieprawidłowy rozwój komórek nerwowych w podwzgórzu);
- zespół Pradera-Williego (rzadkie wieloukładowe zaburzenie genetyczne, które może powodować dysfunkcję podwzgórza);
- niedoczynność przysadki mózgowej (obniżona czynność przysadki mózgowej, powodująca niedobór jednego lub więcej hormonów wytwarzanych przez gruczoł wydzielania wewnętrznego);
- hiperprolaktynemia (podwyższony poziom prolaktyny we krwi);
- nadmiar żelaza w organizmie (hemochromatoza);
- uraz głowy lub mózgu;
- zespół Cushinga;
- marskość wątroby;
- nasilona cukrzyca;
- choroby zakaźne (np. sarkoidoza, gruźlica);
- niewydolność nerek;
- HIV;
- obturacyjny bezdech senny.
Testosteron może obniżać się w przypadku alkoholizmu, otyłości, dystrofii mięśniowej oraz po urazie lub usunięciu jąder. Niekorzystne czynniki obejmują również nadużywanie leków (w szczególności sterydów anabolicznych, estrogenów lub leków psychotropowych).
Naturalne przyczyny spadku testosteronu u mężczyzn
Kluczową naturalną przyczyną spadku testosteronu u mężczyzn jest starzenie się organizmu. Wraz z wiekiem funkcje podwzgórza i przysadki mózgowej ulegają upośledzeniu, co skutkuje spadkiem produkcji testosteronu, a także spermy. Począwszy od wieku 30-40 lat, poziom testosteronu spada średnio o 100 ng/dl co 10 lat.
Alkohol i niski poziom testosteronu u mężczyzn
Nadmierne spożycie alkoholu, oprócz zatrucia, stanu zapalnego i stresu oksydacyjnego, może powodować uszkodzenie komórek Leydiga w jądrach i powodować niski poziom testosteronu u mężczyzn. Ryzyko hipogonadyzmu wzrasta, jeśli ilość alkoholu zawartego w napojach spożywanych w ciągu tygodnia przekracza 112 gramów. Jednym z objawów obniżonego poziomu testosteronu jest zaczerwienienie twarzy po spożyciu alkoholu.
Palenie i niski poziom testosteronu u mężczyzn
Badanie opublikowane w International Journal of Andrology w 2007 roku wykazało, że poziom testosteronu u palaczy był o około 15 procent wyższy niż u niepalących mężczyzn. Palenie, które negatywnie wpływa na erekcję z powodu uszkodzenia naczyń krwionośnych i rozwoju miażdżycy, może być czynnikiem zakłócającym diagnozę niskiego poziomu testosteronu z powodu maskowania początkowych stadiów hipogonadyzmu u mężczyzn.
Na co wpływa niedobór testosteronu u mężczyzn?
Niski poziom testosteronu u mężczyzn może negatywnie wpływać na rozwój narządów płciowych, spermatogenezę, zdrowie mięśni i kości. Ponadto niedobór testosteronu u mężczyzn, który wpływa na produkcję neuroprzekaźników, może wywoływać zły nastrój i zmniejszony popęd płciowy. Niedobór testosteronu wraz z zaburzeniami metabolicznymi może przyczyniać się do rozwoju otyłości.
Jak niski poziom testosteronu wpływa na erekcję i libido?
Zmniejszona erekcja może być wynikiem niskiego poziomu testosteronu, ale tylko u jednego na trzech mężczyzn z zaburzeniami erekcji stwierdza się hipogonadyzm. Niski poziom testosteronu u mężczyzn nie musi powodować problemów z erekcją, ale zwiększa ryzyko ich wystąpienia.
Hipogonadyzm charakteryzuje się zwiększonym stresem, uczuciem zmęczenia i przyrostem masy ciała. Otyłość i zmniejszona aktywność fizyczna na tle niskiego poziomu testosteronu są czynnikami ryzyka cukrzycy, wysokiego poziomu cholesterolu, nadciśnienia i chorób serca, które mogą wywoływać zaburzenia erekcji (impotencję).
Oprócz pogorszenia erekcji hipogonadyzmowi u mężczyzn może towarzyszyć spadek libido i zmniejszenie częstotliwości myśli o seksie, ponieważ testosteron jest hormonem zaangażowanym w regulację libido. Problemy z libido mają różnorodne przyczyny, a hipogonadyzm jest tylko jedną z nich, dlatego ważne jest przeprowadzenie kompleksowego badania w celu zidentyfikowania powiązanych zaburzeń fizjologicznych i psycho-emocjonalnych.
Czy niski poziom testosteronu u mężczyzn wpływa na zapłodnienie?
W przypadku hipogonadyzmu zmniejsza się ilość testosteronu produkowanego w jądrach, od którego zależy spermatogeneza (proces rozwoju plemników). Niski poziom testosteronu u mężczyzn oznacza zmniejszenie liczby plemników, a w konsekwencji szans na zapłodnienie. Niedobór testosteronu może również powodować obniżenie libido i zaburzenia erekcji, co również wpływa na prawdopodobieństwo zapłodnienia komórki jajowej.
Jakie są zagrożenia związane z niskim poziomem testosteronu u mężczyzn?
Niski poziom testosteronu u mężczyzn jest niebezpieczny ze względu na utratę libido, zaburzenia erekcji, zanik jąder i bezpłodność. Inne powikłania hipogonadyzmu u mężczyzn mogą obejmować:
- nieprawidłowości anatomiczne narządów płciowych;
- powiększenie piersi (ginekomastia);
- utrata libido;
- zaburzenia erekcji;
- niepłodność;
- zanik jąder;
- osteoporoza;
- nowotwory prostaty;
- trądzik;
- czerwienica (nadmierna produkcja krwinek przez szpik kostny);
- zaostrzenie niewydolności serca.
Oprócz fizjologii hipogonadyzm negatywnie wpływa na zdrowie psychiczne. Niedobór testosteronu może wywoływać niską samoocenę i zaburzenia emocjonalne poprzez nieprawidłowości w zakresie erekcji.
Kto diagnozuje niedobór testosteronu u mężczyzn?
Niedobór testosteronu u mężczyzn potwierdza się podczas badań. Aby zdiagnozować hipogonadyzm, należy skonsultować się z urologiem andrologiem.
Jakie badania należy wykonać, aby sprawdzić niedobór testosteronu?
Po przeprowadzeniu badania i zebraniu wywiadu lekarz może przepisać testy na testosteron u mężczyzn. W przypadku hipogonadyzmu mogą być potrzebne badania krwi:
- na całkowity poziom testosteronu (krew należy pobrać dwukrotnie między godziną 8.00 a 10.00, kiedy poziom testosteronu jest najwyższy);
- pod kątem hormonu luteinizującego (może pomóc ustalić, czy przyczyną niskiego poziomu testosteronu jest problem z przysadką mózgową);
- badanie stężenia prolaktyny (wysoki poziom prolaktyny może być oznaką nowotworu lub choroby przysadki mózgowej).
Wyniki analiz są porównywane z tabelą norm testosteronu u mężczyzn. Aby monitorować dynamikę stężenia hormonów we krwi, można zalecić powtarzane badania krwi, między którymi odstęp określa lekarz.
Jak przebiega leczenie niedoboru testosteronu u mężczyzn?
Leczenie hipogonadyzmu u mężczyzn w Centrum Medycznym Doctorpro opiera się na terapii zastępczej testosteronem. W przypadku chorób zapalnych, zaburzeń krążenia i obniżonej potencji można zalecić terapię falą uderzeniową, w której fale o niskiej częstotliwości są emitowane na narządy układu rozrodczego.
Czym jest terapia zastępcza testosteronem?
Terapia zastępcza testosteronem to metoda leczenia hipogonadyzmu u młodych i starszych mężczyzn, która wykorzystuje leki hormonalne w celu podniesienia poziomu testosteronu poprzez jego uzupełnienie. Rodzaje leków podnoszących poziom testosteronu u mężczyzn obejmują leki hormonalne przyjmowane doustnie, domięśniowo lub dożylnie. Istnieją również leki z testosteronem do stosowania zewnętrznego (na przykład żele), które należy nakładać na skórę i nie zmywać przez kilka godzin.
Głównym celem terapii zastępczej testosteronem jest normalizacja poziomu testosteronu i wyeliminowanie objawów spowodowanych hipogonadyzmem. Aby ocenić skuteczność leczenia niedoboru testosteronu u mężczyzn, mogą zostać zlecone kontrolne badania krwi.
Naturalne sposoby na zwiększenie testosteronu u mężczyzn
Do naturalnych sposobów na zwiększenie poziomu testosteronu u mężczyzn należą ćwiczenia fizyczne i, w razie potrzeby, utrata masy ciała. Całkowity poziom testosteronu w surowicy można zwiększyć poprzez zmniejszenie procentowej zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie i regularne ćwiczenia aerobowe (takie jak bieganie i ćwiczenia na rowerze treningowym), podczas których mięśnie poruszają się w rytmiczny i skoordynowany sposób przez długi czas. Aby zwiększyć poziom testosteronu, ważne jest również przestrzeganie zdrowej diety.
Dieta zwiększająca poziom testosteronu u mężczyzn
Mężczyźni, w których diecie dominują produkty wysokokaloryczne (takie jak wypieki czy słodycze), są narażeni na wysokie ryzyko otyłości i hipogonadyzmu. Podstawową zasadą terapii dietetycznej mającej na celu zwiększenie produkcji testosteronu u mężczyzn jest zmniejszenie kaloryczności diety, co ma prowadzić do normalizacji masy ciała i zapobiegania powikłaniom hipogonadyzmu. Potrzebne są dodatkowe badania naukowe, aby potwierdzić bezpośredni wpływ terapii dietetycznej na stężenie testosteronu we krwi.
Jakie pokarmy zwiększają poziom testosteronu u mężczyzn?
Bezpośredni wpływ żywności na zwiększenie poziomu testosteronu u mężczyzn nie został jeszcze udowodniony. Wiadomo, że mężczyźni stosujący dietę wysokokaloryczną są bardziej podatni na otyłość, więc ograniczenie spożycia kalorii może zwiększyć stężenie testosteronu we krwi poprzez poprawę funkcji jąder i zmniejszenie konwersji testosteronu w estradiol. Aby zapobiec hipogonadyzmowi, zaleca się monitorowanie spożycia kalorii i masy ciała. W porozumieniu z lekarzem można przyjmować preparaty wapnia, cynku, a także witaminy D i E.
Z jakich produktów należy zrezygnować przy niskim poziomie testosteronu?
Produkty, które zaleca się wykluczyć z diety przy niskim poziomie testosteronu to soja, mięta, korzeń lukrecji i nasiona lnu. Pokarmy, które obniżają testosteron i pogarszają płodność u mężczyzn, obejmują również tłuszcze trans. Powszechnym źródłem tłuszczów trans są fast foody.
Co zrobić, aby uniknąć spadku testosteronu?
Zapobieganie spadkowi testosteronu obejmuje przestrzeganie zdrowej diety, codzienne ćwiczenia i kontrolę masy ciała. Należy również zrezygnować z palenia papierosów i picia alkoholu.
Jakie objawy niskiego testosteronu wymagają konsultacji z andrologiem?
Konsultacja z andrologiem jest konieczna w przypadku obniżonego libido, zaburzeń erekcji, kurczących się jąder i zwiększonej ilości tkanki tłuszczowej. Innym wskazaniem do wizyty u androloga jest wypadanie włosów w okolicy pach lub łonowej.
