Czym jest nadżerka szyjki macicy?
Nadżerka szyjki macicy jest częstą chorobą ginekologiczną spowodowaną uszkodzeniem struktury komórkowej nabłonka. Zmiany na błonie śluzowej mają charakter łagodny, ale lekceważona nadżerka szyjki macicy może przekształcić się w nowotwór złośliwy. Rak szyjki macicy zajmuje drugie miejsce wśród chorób nowotworowych dotykających kobiety. W przypadku wczesnego wykrycia i leczenia zmian patologicznych szyjki macicy można zapobiec niebezpiecznym powikłaniom.
Nadżerka szyjki macicy 
Przyczyny nadżerki szyjki macicy
Nadżerka szyjki macicy może pojawić się u kobiet, które nie rodziły lub u kobiet po porodzie na skutek braku równowagi hormonalnej. Uszkodzenie nabłonka żeńskich narządów płciowych może również powstać po przebytych chorobach zapalnych (zapalenie szyjki macicy, zapalenie pochwy). Inne przyczyny nadżerki szyjki macicy:
- obniżona odporność;
- niekontrolowane zażywanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych;
- infekcje przenoszone drogą płciową (rzeżączka, rzęsistkowica, chlamydioza);
- urazy mechaniczne podczas porodu lub stosunku płciowego;
- niezabezpieczone kontakty seksualne (większe ryzyko zarażenia się chorobami wenerycznymi);
- nieprzestrzeganie higieny intymnej;
- predyspozycje genetyczne.
Rozwój nadżerki szyjki macicy może zostać wywołany przez wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV). Niektóre szczepy HPV mogą powodować zwyrodnienie komórek i ich transformację w nowotwór złośliwy.
Objawy nadżerki szyjki macicy
Nadżerka szyjki macicy może przebiegać bezobjawowo, nie powodując bólu ani dyskomfortu. Mogą jednak wystąpić poniższe objawy:
- krwiste upławy po stosunku płciowym;
- wydzielina z pochwy zawierająca śluz lub ropę;
- wydłużenie czasu trwania miesiączki;
- swędzenie i pieczenie w okolicy krocza;
- krwawienia między cyklami miesiączkowymi.
Nadżerka szyjki macicy może powodować ból w trakcie stosunku płciowego i oddawania moczu. Odczucia bólowe występują w dolnej części brzucha i mogą promieniować do dolnej części pleców.
Rodzaje nadżerki szyjki macicy
Istnieje kilka typów uszkodzenia komórek nabłonka narządów rozrodczych. Ginekolodzy rozróżniają następujące rodzaje nadżerki szyjki macicy:
- nadżerka prawdziwa – rozwój jasnoczerwonych owrzodzeń na powierzchni błony śluzowej, które mogą krwawić;
- nadżerka rzekoma szyjki macicy (ektopia) – przerost i pogrubienie nabłonka części pochwowej szyjki macicy, zastępowanie nabłonka płaskiego nabłonkiem gruczołowym.
Wrodzona nadżerka rzekoma szyjki macicy pojawia się w dzieciństwie z powodu predyspozycji genetycznych lub rozwija się w okresie nastoletnim, jeśli dojdzie do zaburzeń dojrzewania płciowego.
Istnieje również inna klasyfikacja rodzajów zmian szyjki macicy, która opiera się na cechach obszarów erozji i stanie tkanek. Określenie rodzaju nadżerki pomaga lekarzom zrozumieć jej specyfikę i rozległość, dzięki czemu mogą oni dobrać odpowiednie leczenie.
| Rodzaje nadżerki szyjki macicy | |
| Rodzaj | Opis |
| Endocerwikalna | Erozja endocerwikalna charakteryzuje się uszkodzeniem nabłonka szyjki macicy wewnątrz samej szyjki, zazwyczaj związana jest z przewlekłym stanem zapalnym |
| Ektocerwikalna | Erozja ektocerwikalna polega na uszkodzeniu nabłonka szyjki macicy od zewnętrznej strony szyjki |
| Granulująca | Uszkodzone tkanki szyjki macicy zaczynają obficie krwawić i tworzą grudki lub naczyniowe narośle |
| Keratotyczna | Charakteryzuje się narastaniem grubej, szorstkiej warstwy na dotkniętym obszarze szyjki macicy |
Czy nadżerka szyjki macicy jest groźna?
Nadżerka szyjki macicy może być groźna, gdyż na skutek uszkodzenia błony śluzowej do organizmu kobiety szybciej przedostają się infekcje. Co za tym idzie, wzrasta ryzyko chorób układu moczowo-płciowego. Inne możliwe skutki nadżerki szyjki macicy:
- zaburzenia mikroflory pochwy;
- rozwój zapalenia błony śluzowej macicy;
- bezpłodność lub obniżona płodność;
- powstawanie komórek atypowych;
- ryzyko rozwoju dysplazji szyjki macicy;
- rak szyjki macicy.
Nadżerka rzadko przekształca się w nowotwór złośliwy, ale jej zaniedbanie może do tego doprowadzić. Nadżerka szyjki macicy u kobiety w ciąży może zwiększać ryzyko poronienia.
Jak leczy się nadżerkę szyjki macicy?
Nadżerkę szyjki macicy w większości przypadków rozpoznaje się w trakcie badania na fotelu ginekologicznym. W razie potrzeby ginekolog zaleci także dodatkowe badania:
- USG ginekologiczne;
- test PCR na choroby przenoszone drogą płciową;
- kolposkopię;
- cytologię (badanie komórek szyjki macicy pod mikroskopem);
- wymaz flory bakteryjnej;
- histeroskopię (badanie macicy przy użyciu sprzętu endoskopowego).
W przypadku podejrzenia obecności komórek nowotworowych wykonuje się biopsję szyjki macicy. Na podstawie wyników badania ginekolog ustala sposób leczenia nadżerki szyjki macicy.
Usuwanie nadżerki szyjki macicy wykonuje się przy pomocy następujących metod:
- elektrokoagulacja – usuwanie nadżerki szyjki macicy za pomocą prądu elektrycznego;
- kriodestrukcja – wymrażanie nadżerki szyjki macicy za pomocą ciekłego azotu;
- koagulacja chemiczna – usuwanie zmian chorobowych przy użyciu specjalnych środków chemicznych;
- laser – usuwanie uszkodzonych tkanek promieniami lasera (pozwala oddziaływać tylko na komórki zmienione chorobowo, nie naruszając zdrowych komórek).
Optymalną metodę usunięcia nadżerki powinien wybrać ginekolog po przeprowadzeniu badań. W początkowych stadiach nadżerkę można wyleczyć bez konieczności wykonywania zabiegów, zażywając leki przepisane przez lekarza.
Jak przebiega leczenie nadżerki szyjki macicy za pomocą fal radiowych?
Terapia nadżerki szyjki macicy falami radiowymi to minimalnie inwazyjna metoda. Polega na usuwaniu uszkodzonych komórek za pomocą ukierunkowanej wiązki fal radiowych przy użyciu urządzenia Surgitron. Metoda ta jest bezbolesna i bezpieczna, nie wymaga hospitalizacji i nie ma do niej przeciwwskazań. Podczas zabiegu usunięcia nadżerki za pomocą fal radiowych zdrowe komórki nie są uszkadzane, a ich struktura anatomiczna nie zostaje zaburzona. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Fale radiowe skierowane są na zmieniony chorobowo obszar szyjki macicy. Zabieg nie wywołuje krwawienia ani obrzęków.
Zabieg trwa około 10 minut, a po jego zakończeniu pacjentka może od razu wrócić do domu. Po zabiegu nie pozostają blizny ani oparzenia.
Po zabiegu przez miesiąc nie powinno się podejmować intensywnego wysiłku fizycznego ani kontaktów seksualnych. Należy zrezygnować z wizyt w saunie i gorących kąpieli, ponieważ pod wpływem wysokiej temperatury rany goją się dłużej. Nie wolno również wykonywać irygacji pochwy i używać tamponów. Czas trwania okresu rekonwalescencji wynosi około czterech tygodni.
Profilaktyka nadżerki szyjki macicy
Zapobieganie nadżerce szyjki macicy polega na unikaniu stosunków seksualnych bez zabezpieczenia, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia chorobami wenerycznymi. Zapobieganie nadżerce obejmuje również przestrzeganie higieny osobistej i odpowiednio wczesne leczenie chorób zapalnych układu moczowo-płciowego. Należy stosować hormonalne środki antykoncepcyjne tylko po konsultacji z lekarzem i wzmacniać układ odpornościowy.
Szczepienie przeciwko wirusowi HPV jest zalecane dziewczętom przed rozpoczęciem życia seksualnego. Kobiety w każdym wieku powinny poddawać się badaniom profilaktycznym u ginekologa co najmniej raz w roku, nawet w przypadku braku dolegliwości i objawów.
