Czym jest stulejka?
Zwężenie napletka, przy którym odsłonięcie główki penisa staje się trudne, bolesne lub niemożliwe, nazywa się stulejką. U mężczyzn stulejka (fimoza) może powodować bolesne erekcje oraz utrudniać higienę narządów płciowych. Objawem stulejki przy wyraźnym zwężeniu napletka u mężczyzny może być także utrudnione oddawanie moczu.
Rodzaje stulejki
Fimoza może wystąpić zarówno u dorosłego mężczyzny, jak i u dziecka. Rozróżnia się wrodzone i nabyte zwężenie napletka. Stulejka może być również fizjologiczna lub patologiczna.
U dzieci w większości przypadków stulejka jest fizjologiczna. Zwężenie napletka u chłopców zazwyczaj ustępuje samoistnie w wieku około sześciu lat, ale w niektórych przypadkach całkowite odsłonięcie główki penisa może wystąpić w wieku dojrzewania. Samodzielnemu odsłonięciu główki penisa u dzieci sprzyja wzrost penisa, fizjologiczna erekcja oraz nasilone wytwarzanie mastki.
Do patologicznych postaci fimozy należy nabyte zwężenie napletka u dorosłych mężczyzn, a także przypadki powikłanej fimozy u chłopców (z rozwojem zapalenia lub trudnościami z oddawaniem moczu). W zależności od typu nieprawidłowości w budowie napletka wyróżnia się następujące rodzaje fimozy:
- hipertroficzna (nadmiar skóry na napletku);
- atroficzna (napletek jest słabo rozwinięty i ciasno obejmuje główkę penisa);
- bliznowata (tkanka bliznowata prowadzi do zrostu krawędzi napletka z główką penisa).
Przyczynami występowania stulejki u dorosłych mogą być infekcje męskich narządów płciowych, podrażnienie napletka przez działanie substancji chemicznych (np. antyseptyków lub środków nawilżających), urazy penisa. W wyniku kolejnych procesów zapalnych dochodzi do zastępowania zdrowej skóry napletka tkanką bliznowatą, między fałdem skórnym a główką penisa tworzą się zrosty. Stulejka hipertroficzna i atroficzna rozwijają się przy obecności predyspozycji genetycznej.
Etapy rozwoju stulejki
Stulejka może prowadzić do zaburzeń w funkcjonowaniu układu moczowo-płciowego u mężczyzn. W zależności od stopnia zwężenia napletka u dorosłych wyróżnia się cztery stopnie rozwoju stulejki:
- stulejka pierwszego stopnia (główka penisa odsłania się w spoczynku, trudności w odsłonięciu główki występują podczas erekcji);
- stulejka drugiego stopnia (częściowe odsłonięcie główki penisa w spoczynku, podczas erekcji – główka nie odsłania się);
- stulejka trzeciego stopnia (główka penisa nie odsłania się, oddawanie moczu nie jest utrudnione);
- stulejka czwartego stopnia (główka penisa nie otwiera się, występują trudności z oddawaniem moczu).
Stopień i rodzaj stulejki określa urolog na podstawie skarg pacjenta i badania penisa. W razie potrzeby wykonuje się dodatkowe badania: ogólne i biochemiczne badania krwi, badania moczu, testy na choroby przenoszone drogą płciową, badanie ultrasonograficzne (USG) narządów układu moczowego.
Powikłania stulejki
Stulejka jest niebezpieczna ze względu na rozwój powikłań i współistniejących chorób układu moczowo-płciowego. Powikłaniem stulejki mogą być choroby zakaźno-zapalne penisa (ropna stulejka, zapalenie żołędzi, zapalenie prącia i napletka), infekcje górnych i dolnych dróg moczowych (zapalenie cewki moczowej, zapalenie pęcherza moczowego, odmiedniczkowe zapalenie nerek), zwiększone ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową, w tym – wirusem HIV. Zwiększone ryzyko zakażenia wirusowymi i bakteryjnymi infekcjami wynika z trudności w utrzymaniu higieny penisa na skutek stulejki, co powoduje gromadzenie się pod napletkiem mastki, będącej pożywką dla rozwoju mikroorganizmów.
Powikłaniem stulejki może być także dysfunkcja seksualna (impotencja). Impotencja przy stulejce związana jest z bolesnym wzwodem. Najbardziej niebezpiecznym powikłaniem stulejki jest rozwój załupka (parafimozy). Załupek prącia to stan, w którym odsłonięcie główki penisa staje się niemożliwe, a napletek uciska prącie. Prowadzi to do zaburzenia przepływu krwi, rozwoju obrzęku i narastających dolegliwości bólowych. Załupek może prowadzić do martwicy tkanek części narządu płciowego. Różnicowania między stulejką a parafimozą może dokonać chirurg, dlatego w przypadku podejrzenia załupka należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
Jak przebiega operacja stulejki?
Leczenie stulejki może być zarówno zachowawcze, jak i operacyjne. Zachowawcze leczenie fimozy polega na rozciąganiu napletka i stosowaniu leków w celu zmiękczenia i zwiększenia elastyczności fałdu skórnego. Leczenie farmakologiczne jest długotrwałe (dwa-trzy miesiące) i często okazuje się nieskuteczne. Po zachowawczym leczeniu fimozy możliwe są nawroty zwężenia napletka.
Najbardziej skuteczną metodą leczenia stulejka jest operacja polegająca na całkowitym lub częściowym usunięciu napletka. Operacja stulejki nazywana jest również obrzezaniem. Wskazania do operacyjnego leczenia stulejki:
- częste zachorowania na zapalenie główki penisa i napletka;
- powtarzające się infekcje dróg moczowych;
- zaburzenia erekcji;
- postać stulejki przebiegająca z bliznowaceniem tkanki.
Operacja usunięcia napletka wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym i trwa około 30 minut. Chirurg całkowicie lub częściowo usuwa napletek, zachowując naturalny szew skórny (wędzidełko penisa) na tylnej powierzchni penisa. Po operacji na penisa zakładany jest sterylny opatrunek. Obrzezanie jest przeprowadzane w warunkach ambulatoryjnych, kilka godzin po zabiegu pacjent może wrócić do domu.
Stulejka po operacji
Okres rekonwalescencji po operacji obrzezania napletka trwa od dwóch do trzech tygodni. W pierwszych dniach po obrzezaniu mogą pojawić się obrzęk penisa i ból. Aby zmniejszyć dyskomfort w okresie pooperacyjnym, stosuje się leki przeciwbólowe i zimne okłady na okolicę pachwiny. Przez 10-14 dni po obrzezaniu konieczne jest codzienne (lub co drugi dzień, w zależności od zaleceń lekarza) zmienianie opatrunków. Szwy po obrzezaniu rozpuszczają się samoistnie. Po dwóch-trzech tygodniach od usunięcia napletka można wznowić aktywność seksualną.
Dzięki operacji stulejkę można całkowicie wyeliminować i nie trzeba martwić się o nawroty, ponieważ napletek zostaje usunięty i nie regeneruje się. Główka penisa pozostaje stale odsłonięta po operacji obrzezania, jednakże nie powoduje to dyskomfortu, nie wpływa na jakość erekcji i nie utrudnia oddawania moczu.
