Co to jest zapalenie gruczołu krokowego?
Zapalenie gruczołu krokowego to choroba urologiczna, która charakteryzuje się stanem zapalnym prostaty u mężczyzn. W zależności od postaci przebiegu rozróżnia się ostre i przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego.
Objawy zapalenia gruczołu krokowego
Zadaj pytanie urologii «Doctorpro»
Zapalenie gruczołu krokowego u mężczyzn we wczesnym stadium może przebiegać bezobjawowo lub charakteryzować się łagodnymi dolegliwościami. Pierwszymi symptomami są zazwyczaj ból i pieczenie podczas oddawania moczu. Inne objawy zapalenia gruczołu krokowego:
- trudności w oddawaniu moczu („kapanie” moczu, cienki lub słaby strumień moczu);
- częściowy lub całkowity brak erekcji;
- bolesny lub przedwczesny wytrysk;
- częste oddawanie moczu;
- krew lub ropa w moczu;
- zaburzenia erekcji;
- ból w okolicy narządów płciowych podczas lub po stosunku.
W przypadku ostrego zapalenia gruczołu krokowego objawy obejmują również ból mięśni, gorączkę, dreszcze, nudności i wymioty. Wydzielina u mężczyzn cierpiących na nieleczone zapalenie gruczołu krokowego może przybrać żółtawy lub zielonkawy kolor i mieć nieprzyjemny zapach.
| Etapy (formy) ostrego zapalenia gruczołu krokowego | |
| Stadium | Charakterystyka |
| Wczesny (nieżytowy) etap zapalenia gruczołu krokowego | Charakteryzuje się zapaleniem poszczególnych płatów gruczołu, w wyniku czego zmienia się struktura błon śluzowych i warstwy podśluzówkowej przewodów wydalniczych. Obrzęk ścian przewodów gruczołu krokowego prowadzi do przekrwienia pęcherzyków prostaty i postępu ostrego zapalenia gruczołu krokowego. |
| Pęcherzykowe stadium zapalenia gruczołu krokowego | Rozwija się ogniskowe ropienie uszkodzonych płatów, w wyniku czego ból staje się bardziej intensywny, promieniuje do odbytu i może nasilać się podczas defekacji. |
| Miąższowe stadium zapalenia gruczołu krokowego | Występują liczne zmiany, obejmujące większość gruczołu krokowego w procesie zapalnym. Małe krosty mogą łączyć się w duże ognisko, tworząc ropień. Jeśli ropień otworzy się, ropna zawartość zostanie uwolniona do cewki moczowej, odbytnicy lub pęcherza moczowego. |
Objawy przewlekłego zapalenia stercza są wyraźne w okresach zaostrzeń i ustępują w czasie remisji. W przewlekłym zapaleniu prostaty może również występować tępy ból miednicy i narządów płciowych oraz problemy z oddawaniem moczu.
Objawy zapalenia gruczołu krokowego
Zapalenie gruczołu krokowego ma podobne objawy do zwężenia cewki moczowej, ropnia i gruczolaka prostaty, raka prostaty i pęcherza moczowego. Urolog może postawić diagnozę i zalecić terapię po zebraniu wywiadu lekarskiego, przeprowadzeniu badania fizykalnego i zapoznaniu się z wynikami badań laboratoryjnych.
Przyczyny zapalenia prostaty
Bakteryjne zapalenie prostaty może być spowodowane przez bakterie, które infekują gruczoł krokowy (np. E. coli). Inne przyczyny zapalenia gruczołu krokowego:
- choroby przenoszone drogą płciową (rzeżączka, chlamydioza);
- urazy gruczołu krokowego lub narządów miednicy;
- ludzki wirus niedoboru odporności;
- zaburzenia hormonalne;
- choroby autoimmunologiczne (np. reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy);
- dysfunkcja układu nerwowego;
- stres psychiczny;
- skurcz mięśni dna miednicy;
- kamica gruczołu krokowego;
- niepełne opróżnienie pęcherza (zatrzymanie moczu).
Powiększony gruczoł krokowy, obecność cewnika moczowego oraz infekcje pęcherza i dróg moczowych mogą zwiększać ryzyko zapalenia gruczołu krokowego. Chorobę wywołać może także uszkodzenie nerwów miednicy podczas operacji lub urazu.
Często przyczyną infekcji prostaty jest zapalenie odbytnicy lub cewki moczowej. Infekcje prostaty mogą mieć charakter wstępujący (bakterie przemieszczają się z zewnętrznego ujścia cewki moczowej do prostaty) lub zstępujący (zarazki dostają się do prostaty wraz z zakażonym moczem).
Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego
Przewlekłe zapalenie stercza rozpoznaje się, gdy stan zapalny gruczołu krokowego trwa dłużej niż trzy miesiące. Rodzaje przewlekłego zapalenia prostaty:
- przewlekłe bakteryjne zapalenie prostaty. Spowodowane infekcją bakteryjną, zwykle dotyka mężczyzn młodych i w średnim wieku;
- przewlekłe niebakteryjne zapalenie gruczołu krokowego (zespół przewlekłego bólu miednicy). Towarzyszy mu ból w dolnej części brzucha, dolnej części pleców, między jądrami i odbytem oraz nad kością łonową.
Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego może być spowodowane zablokowaniem odpływu moczu z cewki moczowej, podrażnieniem gruczołu krokowego (z powodu ekspozycji na kwas moczowy), zaburzeniami funkcjonowania nerwów i mięśni miednicy. Leczenie przewlekłego zapalenia prostaty jest dobierane przez urologa w zależności od rodzaju choroby i objawów występujących u pacjenta.
Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego o charakterze zastoinowym
Zastoinowe zapalenie prostaty rozwija się w wyniku przepełnienia gruczołu krokowego krwią lub zaburzenia jej odpływu. W przebiegu zastoinowego zapalenia prostaty dochodzi do obniżenia libido, nieprawidłowości w oddawaniu moczu oraz pojawienia się tępych bólów w okolicy pachwinowej.
Zaburzenia krążenia w tętnicach miednicy mniejszej, spowodowane siedzącym trybem życia i nadwagą, prowadzą do powstania zjawisk zastoju. Komórki tkanek gruczołu krokowego nie otrzymują wystarczającej ilości tlenu, co stwarza warunki do namnażania się w nich drobnoustrojów chorobotwórczych. Nieregularne oraz przerywane kontakty seksualne również mogą prowadzić do zapalenia prostaty (w wyniku zaburzenia odpływu wydzieliny z gruczołu krokowego).
Kamica sterczowa
Kamica sterczowa jest powikłaniem przewlekłego stanu zapalnego gruczołu krokowego i charakteryzuje się powstawaniem kamieni (złogów wapnia) w prostacie lub jej przewodach wyprowadzających. Charakterystycznym objawem kamicy sterczowej są bóle w okolicy krocza i moszny, które nasilają się podczas stosunku seksualnego, po wypróżnieniu oraz przy wysiłku fizycznym.
Na rozwój kamicy sterczowej mogą również wskazywać obecność krwi w moczu i nasieniu, wydzielanie się płynu sterczowego w stanie spoczynku lub podczas aktywności fizycznej. Objawy zapalenia prostaty nasilają się wraz ze wzrostem liczby i rozmiaru kamieni w prostacie.
Jak trwale wyleczyć zapalenie gruczołu krokowego?
Urolog pomoże trwale wyleczyć zapalenie gruczołu krokowego po postawieniu diagnozy. Podczas wizyty lekarz zbiera wywiad (pyta o objawy i czas ich pojawienia się, przebyte infekcje, choroby i operacje). Diagnostyka zapalenia gruczołu krokowego:
- badanie palpacyjne gruczołu krokowego;
- wymaz z cewki moczowej (w celu określenia obecności bakterii w wydzielinie gruczołu krokowego);
- badanie ogólne moczu i krwi;
- oznaczenie poziomu PSA (białka produkowanego przez komórki gruczołu krokowego);
- badanie bakteriologiczne i cytologiczne moczu;
- badanie pierwszej porcji nasienia po masażu prostaty.
W przypadku podejrzenia powiększenia gruczołu krokowego lub obecności nowotworów prostaty i pęcherza moczowego urolog może skierować na badanie ultrasonograficzne narządów miednicy (USG prostaty przez powłoki brzuszne lub odbyt). Lekarz może również wykonać badania urodynamiczne w celu oceny zdolności pęcherza moczowego i cewki moczowej do zatrzymywania i wydalania moczu.
Leczenie farmakologiczne zapalenia gruczołu krokowego dobierane jest przez urologa w zależności od rodzaju, przebiegu i przyczyny choroby. Sposoby leczenia zapalenia prostaty:
- leki przeciwbakteryjne (dożylne lub doustne);
- leki przeciwbólowe;
- niesteroidowe leki przeciwzapalne (zmniejszają obrzęk gruczołu krokowego);
- leki poprawiające funkcje seksualne.
W ramach leczenia wspomagającego stosuje się witaminy, leki naczyniowe, preparaty usprawniające krążenie żylne, środki poprawiające właściwości reologiczne krwi, preparaty metaboliczne. W ramach leczenia przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego lekarz może przepisać kombinację leków na receptę i bez recepty, tabletek, czopków i suplementów.
Czasem stosuje się też alfa-blokery (alfa1-adrenolityki), w celu rozluźnienia szyi pęcherza moczowego i włókien mięśniowych na styku gruczołu krokowego i pęcherza moczowego. Alfa-blokery mogą zmniejszyć objawy zapalenia stercza (bolesne i utrudnione oddawanie moczu).
W przypadku zapalenia gruczołu krokowego urolog może również skierować na fizjoterapię w celu poprawy napięcia mięśni dna miednicy. Aby złagodzić objawy przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego, lekarz może zalecić masaż prostaty, który pomaga odprowadzić nadmiar płynu nasiennego z gruczołu krokowego i zmniejszyć stan zapalny. Czasem stosuje się także terapię falą uderzeniową, magnetoterapię czy jonoforezę. W trakcie leczenia przewlekłej formy schorzenia korzystne może być wprowadzenie diety.
Profilaktyka zapalenia gruczołu krokowego
Profilaktyka zapalenia prostaty polega na stosowaniu prezerwatyw podczas kontaktów seksualnych (co pozwala uniknąć zakażeń przenoszonych drogą płciową). Higiena narządów płciowych również zmniejsza ryzyko zapalenia gruczołu krokowego.
Dieta przy zapaleniu prostaty
Dieta przy zapaleniu prostaty jest przepisywana przez urologa w celu złagodzenia objawów (bólu i pieczenia podczas oddawania moczu). W przypadku zapalenia prostaty zaleca się wykluczenie produktów kwaśnych i ostrych, napojów gazowanych, alkoholowych oraz zawierających kofeinę (ponieważ drażnią pęcherz moczowy). Aby złagodzić objawy zapalenia prostaty, należy także utrzymywać odpowiedni poziom nawodnienia.
Przy zapaleniu prostaty warto włączyć do diety produkty bogate w cynk (orzechy, małże, jajka i mięso). Zmniejszenie stanu zapalnego gruczołu krokowego wspomagają także kwasy tłuszczowe omega-3 (obecne w rybach i owocach morza).
Ćwiczenia przy zapaleniu prostaty
Regularne ćwiczenia przy zapaleniu prostaty (spacerowanie, pływanie, bieganie) pomagają zmniejszyć stan zapalny i złagodzić objawy. Urolog może również zalecić ćwiczenia Kegla w celu wzmocnienia mięśni dna miednicy.
Leczenie zapalenia prostaty: domowe sposoby
Leczenie zapalenia prostaty domowymi metodami jest niewskazane ze względu na ryzyko pogorszenia objawów i przejścia choroby w formę przewlekłą. Niewłaściwe leczenie ostrego zapalenia prostaty może prowadzić do powikłań, takich jak zakażenie krwi (sepsa), zapalenie najądrza, ropień prostaty czy rozprzestrzenienie się infekcji na dolny odcinek kręgosłupa. Przewlekłe zapalenie prostaty może skutkować zaburzeniami erekcji i niepłodnością.
