Czop śluzowy może pojawić się w ostatnich tygodniach ciąży i oznaczać zbliżający się poród.
Dlaczego podczas ciąży powstaje czop śluzowy?
Czop śluzowy pojawia się we wczesnej ciąży w wyniku zmian hormonalnych w organizmie kobiety (a zwłaszcza aktywnego wzrostu poziomu estrogenu i progesteronu). Gruczoły szyjki macicy produkują śluz, który po zapłodnieniu staje się bardziej gęsty i gromadzi się, tworząc skrzep.
Czym jest czop śluzowy?
Czop śluzowy to skrzep śluzu, który tworzy się w szyjce macicy podczas ciąży. Zatyka on kanał szyjki macicy i chroni macicę oraz zarodek przed czynnikami mechanicznymi, bakteriami i przedwczesnym otwarciem kanału rodnego.
Czym jest czop śluzowy? 
Jak wygląda czop śluzowy u kobiet ciężarnych?
Czop śluzowy u kobiet ciężarnych to nagromadzenie białego, przezroczystego lub różowego śluzu, w którym może znajdować się także domieszka krwi. Zazwyczaj czop śluzowy ma rozmiar od dwóch do czterech centymetrów (jest mniej więcej wielkości orzecha włoskiego).
Kiedy odchodzi czop śluzowy?
Pod koniec trzeciego trymestru ciąży poziom estrogenu wzrasta, ściany macicy wygładzają się, a szyjka macicy stopniowo otwiera się, dzięki czemu czop mięknie i odchodzi z kanału szyjki macicy. Odejście czopa ma miejsce zwykle w 37-40 tygodniu ciąży (dziewiątym miesiącu); najczęściej pięć do siedmiu dni przed porodem.
Dlaczego czop śluzowy może odejść wcześniej?
Odejście czopa śluzowego przed 37 tygodniem ciąży może być wywołane przez czynniki zewnętrzne. Przyczyny wczesnego odejścia czopa:
- skurcze macicy w trakcie fałszywych (treningowych) skurczów;
- uraz zewnętrzny (np. po badaniu pochwy na fotelu ginekologicznym);
- silny skurcz mięśni pochwy (np. podczas niekontrolowanego i intensywnego wysiłku fizycznego lub w trakcie stosunku płciowego).
W przypadku wczesnego odejścia czopa kanał szyjki macicy pozostaje otwarty, co osłabia ochronę macicy i płodu przed infekcjami. Po usunięciu czopa we wczesnej ciąży konieczne jest badanie i konsultacja z ginekologiem w celu wykluczenia powikłań (np. łożyska przodującego lub przedwczesnego odklejenia łożyska). Lekarz zaleci również szereg środków ostrożności w celu uniknięcia powikłań (np. unikanie kąpieli w wannie, basenie i otwartych zbiornikach wodnych, częste zmiany bielizny, abstynencja seksualna, stosowanie antykoncepcji mechanicznej).
Jakie objawy wskazują na nieprawidłowości i zagrożenie dla płodu?
Wszelkie nietypowe zmiany w charakterze wydzieliny lub pogorszenie ogólnego stanu zdrowia w czasie ciąży wymagają uwagi i mogą wskazywać na rozwój nieprawidłowości. Niebezpieczne objawy w ciąży:
- krwawe upławy z pochwy;
- ból brzucha lub dolnej części pleców;
- zmiany w aktywności płodu (słabe ruchy płodu);
- nudności i wymioty w drugim lub trzecim trymestrze ciąży;
- przedwczesne odejście czopa śluzowego lub wyciek płynu owodniowego (do 38 tygodnia ciąży);
- podwyższone ciśnienie krwi;
- skurcze macicy, wrażenie twardego brzucha;
- silny obrzęk kończyn;
- osłabienie i zawroty głowy;
- swędzenie i zażółcenie skóry (objaw cholestazy ciążowej).
Jeśli występują oznaki nieprawidłowości ciąży, należy udać się do ginekologa-położnika. Lekarz skieruje na badania laboratoryjne i USG płodu.
Dlaczego w czopie śluzowym znajduje się krew?
Czop śluzowy może zawierać niewielką ilość krwi z powodu uszkodzenia naczyń włosowatych szyjki macicy podczas jej otwierania się. Jeśli jednak czop śluzowy wydostaje się wraz z jasnoczerwoną, krwawą wydzieliną (objętość ok. 15-30 ml, około łyżki stołowej), należy zgłosić się do lekarza, ponieważ krwawienie może wskazywać na przerwanie łożyska.
Jak wygląda odejście czopa śluzowego w ciąży?
Czop śluzowy może od razu odejść w całości (jako galaretowaty skrzep śluzu) lub odchodzić częściowo w ciągu kilku godzin albo dni. Stopniowe odchodzenie czopa śluzowego może objawiać się lepką, białą lub różowawą wydzieliną, którą można zobaczyć na bieliźnie. W niektórych przypadkach czop wydostaje się wraz z płynem owodniowym. Jeśli płyn owodniowy wypłynie, konieczne jest udanie się na porodówkę, ponieważ wkrótce rozpocznie się poród.
Jakie są odczucia przy odejściu czopa śluzowego?
Usunięciu czopa nie towarzyszy ból; w rzadkich przypadkach kobieta może odczuwać łagodny ból ciągnący w podbrzuszu lub dyskomfort w pochwie. Gdy śluz zniknie i zaczną się skurcze, należy udać się na oddział położniczy.
Co robić, gdy odchodzi czop śluzowy?
Odejście czopa śluzowego pod koniec trzeciego trymestru ciąży (38-40 tydzień) jest naturalnym procesem fizjologicznym, który wskazuje, że organizm przygotowuje się do zbliżającego się porodu. Jeśli odejściu czopa nie towarzyszy ból w dolnej części pleców i brzucha, nie jest to niebezpieczne dla kobiety ani dziecka i nie wymaga pilnej hospitalizacji.
Jeśli czop śluzowy odejdzie wraz z płynem owodniowym, a pacjentka odczuwa ból i skurcze, należy jak najszybciej udać się do szpitala, ponieważ poród wkrótce się rozpocznie. Ważne jest również, aby udać się do ginekologa, gdy czop śluzowy odejdzie we wczesnym okresie ciąży.
Po jakim czasie od odejście czopa zacznie się poród?
Usunięcie czopa z kanału szyjki macicy wskazuje, że ciało kobiety przygotowuje się do porodu. Nie tylko usunięcie czopa może wskazywać na zbliżający się termin porodu. Objawy zwiastujące poród u kobiet rodzących po raz pierwszy to:
- obniżenie brzucha;
- fałszywe skurcze (zwykle występują po 38 tygodniu ciąży);
- zwiększenie obfitości wydzieliny z pochwy;
- spadek masy ciała z powodu zmniejszenia obrzęku.
To, kiedy rozpocznie się poród po odejściu czopa śluzowego zależy od indywidualnych cech organizmu kobiety. Może rozpocząć się w ciągu jednego lub dwóch tygodni, kilku dni lub nawet kilku godzin.
