Choroba charakteryzuje się etapowym i postępującym przebiegiem.
Czym jest kiła?
Kiła to choroba zakaźna wywoływana przez bakterię krętka bladego. Bakteria ta wnika do organizmu, namnaża się i rozprzestrzenia w tkankach, a w konsekwencji wywołuje procesy chorobowe.
Jak można się zakazić kiłą?
Kiłą można się zakazić podczas kontaktu seksualnego lub poprzez krew. Oto niektóre sposoby przenoszenia kiły:
- korzystanie ze wspólnych strzykawek, igieł, sprzętu do tatuażu z osobą zakażoną;
- transfuzja krwi od zakażonego dawcy;
- rany, pęknięcia, skaleczenia;
- korzystanie ze wspólnych środków higieny osobistej z osobą zakażoną (np. szczoteczki do zębów, ręcznika, myjki, przyborów do manicure’u).
Kiłą można się też zarazić przez pocałunek, jeśli w jamie ustnej znajdują się rany lub owrzodzenia. Infekcja jest również przenoszona z matki na dziecko podczas rozwoju wewnątrzmacicznego lub porodu. Nie jest natomiast możliwe zakażenie kiłą w trakcie wizyt w publicznych saunach, łaźniach czy w czasie korzystania z basenu, ponieważ bakteria nie jest w stanie przeżyć poza ludzkim organizmem.
Jakie są objawy kiły?
Kiła to choroba etapowa, a na każdym etapie występują charakterystyczne objawy. Okres inkubacji kiły trwa od 8 dni do 14 tygodni.
Stadia rozwoju kiły 
| Etapy kiły i charakterystyczne objawy | |
| Kiła pierwotna | Najpierw tworzy się wrzód (twardy, ciemnoczerwony, o średnicy od 2 do 15 mm). Po ok. 6-7 tygodniach pojawia się wysypka. Na tym etapie występuje też obrzęk węzłów chłonnych, a chory zaraża innych |
| Kiła wtórna | Charakteryzuje się specyficzną ciemnoczerwoną, plamistą wysypką, której towarzyszy łagodne złuszczanie się i krwawienie skóry. Uszkodzeniu ulegają narządy wewnętrzne i układ nerwowy |
| Kiła trzeciorzędowa (stadium utajone) | Występuje w przypadku braku leczenia. Na tym etapie powstają podskórne węzły, które ostatecznie otwierają się i tworzą wrzody. Utajone stadium kiły charakteryzuje się poprawą stanu zdrowia i ustąpieniem objawów, ale zakażenie nadal się rozwija. Kiła może objąć mózg, aortę, serce, kości i stawy. |
Wrzód pojawia się w miejscu wniknięcia patogenu, najczęściej w okolicy narządów płciowych (penisa, sromu, odbytu), na wargach lub w jamie ustnej. Może występować pojedynczo lub może pojawić się więcej wrzodów. Zwykle nie są one bolesne i ustępują samoistnie w ciągu 3-6 tygodni. Pierwotny etap choroby objawia się zmianą charakteru wydzieliny z dróg rodnych zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet (pojawia się ostry, nieprzyjemny zapach i ropne zanieczyszczenia). Osoba zakażona może się źle czuć: może być osłabiona, stracić apetyt, odczuwać ból głowy i zmęczenie. Niekiedy po wystąpieniu wysypki kiłowej wzrasta temperatura ciała.
Objawy kiły na skórze
Pierwszym objawem kiły jest wrzód, który wygląda jak okrągła, gruba i jasnoczerwona nadżerka lub rana. Może się z niego sączyć płyn. Wrzody kiłowe widoczne są na zdjęciu.
W drugim stadium choroby na ciele pojawia się niewielka, czerwonobrązowa wysypka, która przypomina pokrzywkę. Zdjęcie przedstawia towarzyszącą kile wysypkę.
Wysypka kiłowa 
Wysypka może być zlokalizowana na całym ciele, także na stopach i dłoniach, oraz na błonach śluzowych narządów płciowych i jamy ustnej. Z reguły kiłowa wysypka nie swędzi. Czasami na ciele mogą pojawiać się narośle podobne do brodawek.
Kiła u mężczyzn
Pierwszym objawem zakażenia kiłą u mężczyzn są wrzody, najczęściej zlokalizowane na penisie. Do objawów kiły u mężczyzn zalicza się też m.in.:
- wrzody w odbycie lub jamie ustnej;
- powiększone węzły chłonne w pachwinach;
- ogólne złe samopoczucie;
- zapalenie spojówek;
- kaszel i katar;
- ogniskową utratę włosów;
- niewielką wysypkę na ciele.
Wysypka pojawia się w dowolnej części ciała, zwykle jednak zaczyna się na żołędzi prącia. Może być plamista, krostkowa lub grudkowa. Po zauważeniu pierwszych oznak kiły należy od razu skonsultować się z urologiem, który zdiagnozuje chorobę i wdroży jej leczenie.
Kiła u kobiet
Kiła u kobiet objawia się obrzękiem narządów płciowych (na przykład warg sromowych). Inne objawy kiły u kobiet to:
- zmiana charakteru wydzieliny z pochwy (staje się bardziej obfita, żółta, o nieprzyjemnym zapachu, może zawierać zanieczyszczenia ropne);
- wrzody w okolicy krocza, jamy ustnej lub gardła;
- wysypka na ciele;
- zapalenie błon śluzowych oczu;
- łysienie plackowate;
- ból gardła, chrypka.
Ponieważ u kobiet kiła może się tworzyć również na szyjce macicy (ale też odbytnicy lub sromie), często pozostaje niezauważona. W przypadku wystąpienia objawów kiły należy skonsultować się z ginekologiem, aby postawił właściwą diagnozę i rozpoczął leczenie.
W jaki sposób diagnozuje się kiłę?
Diagnoza kiły jest złożonym procesem. Lekarz (ginekolog, urolog lub wenerolog) zbiera wywiad, przeprowadza badanie oraz zleca przeprowadzenie dodatkowych badań. Diagnostyka kiły obejmuje:
- badanie krwi na obecność przeciwciał (IgM i IgG) przeciw patogenom kiły;
- test mikroskopowy wydzieliny z wrzodu;
- wymaz z dróg moczowo-płciowych;
- badanie zeskrobin z szyjki macicy.
Aby uniknąć powikłań kiły, lekarz może zlecić USG miednicy i jamy brzusznej. Konieczne mogą się okazać konsultacje z neurologiem, laryngologiem i okulistą, ponieważ choroba wpływa na układ nerwowy (może wywołać zapalenie opon mózgowych, wodogłowie lub zapalenie nerwu), a także powoduje zaburzenia słuchu i wzroku.
Czy kiłę można wyleczyć?
W przypadku wczesnego rozpoznania, na pierwszym i drugim etapie, leczenie kiły przynosi dobre rezultaty. Obejmuje ono m.in.:
- terapię antybakteryjną;
- przyjmowanie immunomodulatorów i kompleksów witaminowych w celu zwiększenia odporności organizmu;
- przyjmowanie leków przeciwhistaminowych.
Antybiotyki w leczeniu kiły stosuje się, aby wyeliminować czynnik zakaźny. Dawkowanie ustala lekarz indywidualnie, po przeprowadzeniu badań laboratoryjnych. Ważne, aby byli leczeni oboje partnerzy seksualni, co pozwala uniknąć ponownego zakażenia.
Zdecydowanie nie należy leczyć się samemu ani rezygnować z leczenia, ponieważ infekcja przechodzi wówczas w stadium utajone i może prowadzić do rozwoju opornych form patogenu. Kiła w trzecim stadium może doprowadzić do nieodwracalnych zmian we wszystkich narządach i układach w organizmie człowieka.
Po terapii — po 6 i po 12 miesiącach od zakończenia leczenia — należy poddać się testom na obecność kiły. Następnie w ramach profilaktyki co roku należy przeprowadzać badania na obecność chorób wenerycznych, aby zapobiec rozwojowi utajonych zakażeń przenoszonych drogą płciową.
Powikłania kiły u mężczyzn i kobiet
Powikłania kiły pojawiają się na trzecim etapie choroby, do którego dochodzi w przypadku niewłaściwego leczenia lub jego braku. Do konsekwencji kiły zalicza się:
- zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego (obniżona koncentracja, pamięć i aktywność umysłowa, nerwowość, bóle głowy);
- wpływ na układ sercowo-naczyniowy (kiłowe zapalenie aorty, wysokie ryzyko zawału mięśnia sercowego);
- schorzenia wątroby (hepatomegalia, zespół cytolizy – zaburzenia metabolizmu lipidów, białek i globulin);
- uszkodzenie słuchu;
- uszkodzenie wzroku ze ślepotą włącznie (z powodu zaniku nerwu wzrokowego);
- zapalenie opon mózgowych (zapalenie błon mózgu i rdzenia kręgowego);
- nerwobóle (na skutek uszkodzenia nerwów obwodowych).
Kiła negatywnie wpływa na kości, stawy i ścięgna; na jej tle może się rozwinąć choroba zwyrodnieniowa stawów. Najczęściej kiła niszczy chrząstkę nosa, w efekcie czego nos się zapada. Chorobie towarzyszą również zmiany skóry i tkanki kostnej.
Jak zapobiegać zachorowaniu na kiłę?
Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na kiłę, można podjąć pewne środki zapobiegawcze. Zalicza się do nich:
- unikanie częstych zmian partnerów seksualnych;
- stosowanie antykoncepcji mechanicznej (prezerwatywa);
- unikanie narkotyków;
- używanie wyłącznie własnych środków higieny osobistej.
Ważne jest także, aby sprawdzać sterylność narzędzi używanych do zabiegów kosmetycznych – np. do wykonywania tatuaży, manicure’u i pedicure’u. Raz w roku należy zrobić profilaktyczne badania lekarskie, w tym test na kiłę, w celu uniknięcia rozwoju utajonego zakażenia.
