Co to jest łupież pstry?
Łupież pstry to choroba skóry wywoływana przez grzyby z rodzaju Malassezia, które stanowią część normalnej mikroflory ludzkiej skóry. Mikroorganizmy te standardowo są obecne w organizmie, ale pod wpływem czynników zewnętrznych (zwiększona wilgotność, temperatura powietrza) mogą przejść w formę patogenną (chorobotwórczą).
Jakie są objawy łupieżu pstrego?
Zadaj pytanie dermatologii «Doctorpro»
W przeciwieństwie do liszaja płaskiego łupież pstry pojawia się na obszarach o tłustym typie skóry, takich jak twarz, skóra głowy i plecy. Głównym objawem łupieżu pstrego są plamy, których kolor zależy od rodzaju skóry i intensywności infekcji grzybiczej. Inne objawy łupieżu pstrego:
- łuszczenie się lub suchość skóry;
- łagodne swędzenie;
- nierówności na skórze;
- nadmierne pocenie się;
- obszary skóry, które nie ciemnieją ani nie opalają się.
Łupież pstry na plecach, twarzy czy głowie może mieć charakter sezonowy i nasilać się w ciepłych porach roku wraz ze zwiększoną produkcją sebum. Po leczeniu na skórze mogą pozostawiać odbarwione lub ciemniejsze obszary, które z czasem ulegają wyrównaniu.
Jak zaczyna się łupież pstry?
Łupież pstry zaczyna się od łagodnych objawów: zmiany na skórze nie mają wyraźnych granic i towarzyszy im stan zapalny i obrzęk. Początkowo wysypka ma różowy kolor, który stopniowo zmienia się z różowożółtego na brązowy i czerwonobrązowy. Objawom na skórze może towarzyszyć niewielkie łuszczenie, swędzenie i pieczenie są nieobecne.
Jak wygląda łupież pstry?
Łupież pstry przejawia się w postaci różowych, żółtawobrązowych, jasnobrązowych lub białych plam na skórze. Odcień wykwitów może się różnić w zależności od koloru skóry pacjenta. Na ciemniejszej skórze łupież pstry jest biały lub jasnobrązowy, a na jaśniejszej – czerwony lub różowy.
Łupież pstry na głowie, twarzy lub plecach może być pokryty łuskami, które powiększają się i łączą ze sobą, pokrywając duże obszary skóry. Plamy mogą być bardziej widoczne po ekspozycji na słońce, ponieważ zainfekowany obszar nie jest pokryty opalenizną.
Dlaczego pojawia się łupież pstry?
Grzyby z rodzaju Malassezia są częścią normalnej mikroflory skóry, patogenne wykwity pojawiają się, gdy mikroorganizmy rozrastają się. Łupież pstry występuje najczęściej u nastolatków i osób poniżej 30 roku życia. Możliwe przyczyny łupieżu pstrego:
- podwyższona temperatura i wilgotność powietrza;
- zmiany hormonalne (terapia hormonalna, stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych);
- osłabienie układu odpornościowego;
- stosowanie kremów olejowych, które tworzą powłokę na skórze;
- zaburzenia endokrynologiczne (cukrzyca);
- ciężka postać awitaminozy;
- nadużywanie alkoholu;
- nieregularne oczyszczanie skóry.
Choroba może pojawić się wraz ze zmianą równowagi kwasowo-zasadowej skóry, na przykład przy niewłaściwej pielęgnacji skóry. Chorobę mogą wywoływać również czynniki dziedziczne i przyjmowanie leków immunosupresyjnych.
Sposoby zakażenia łupieżem pstrym
Łupież pstry jest wywoływany przez grzyby drożdżopodobne, które normalnie występują na ludzkiej skórze, więc infekcja nie jest zaraźliwa. Nie jest możliwe zakażenie się zmianami skórnymi od innej osoby. Nie można również zarazić się łupieżem pstrym od zwierzęcia, ponieważ zwierzęta nie są nosicielami grzyba.
Jakie są formy łupieżu pstrego?
Łupież pstry może występować w kilku postaciach, w zależności od koloru plam, ich kształtu i umiejscowienia na ciele. Formy łupieżu pstrego:
- hiperpigmentacyjny. Charakteryzuje się powstawaniem ciemnych plam (od jasnobrązowych do intensywnie brązowych), które mogą łączyć się w większe obszary. Często pojawia się w miejscach o zwiększonej potliwości;
- hipopigmentacyjny. Charakteryzuje się jasnymi zmianami skórnymi, może być spowodowany upośledzoną produkcją melaniny;
- odbarwieniowy. Objawia się obszarami o znacznie zmniejszonej pigmentacji.
Wyróżnia się również postać rumieniowo-złuszczającą, w której na skórze pojawiają się plamy z łuskami. Występuje też postać odwrócona, w której plamy pojawiają się w fałdach skóry (w pachach, pachwinach, fałdach brzusznych).
Hiperpigmentacyjna (ciemna) odmiana łupieżu pstrego
Hiperpigmentacyjny (ciemny) łupież pstry to typ choroby, w której dotknięte obszary skóry przybierają ciemniejszy kolor. Plamy w kolorze od jasnobrązowego do ciemnobrązowego wyraźnie wyróżniają się na tle zdrowej skóry i mogą łączyć się w duże ogniska. Przyczyny hiperpigmantacyjnego łupieżu pstrego:
- nadmierna potliwość;
- osłabiona odporność;
- choroby endokrynologiczne.
Powierzchnia wysypki skórnej może się łuszczyć. Ta forma choroby nie powoduje swędzenia i pieczenia. Do leczeniu ciemnego łupieżu pstrego można przepisać środki przeciwgrzybicze w postaci kremów, żeli, szamponów.
Hipopigmentacyjna (jasna) odmiana łupieżu pstrego
Hipopigmentacyjny (jasny) łupież pstry to postać choroby, w której uszkodzone obszary skóry stają się jaśniejsze. Na skórze pojawiają się jasne plamy, które mogą mieć kolor od jasnoróżowego do białego. Zmianom może towarzyszyć łuszczenie się, łagodne swędzenie i dyskomfort. Przyczyny hipopigmentacyjnego łupieżu pstrego:
- zwiększona potliwość;
- osłabiona odporność;
- zmiany hormonalne.
Leczenie hipopigmentacyjnego łupieżu pstrego obejmuje stosowanie środków przeciwgrzybiczych. Zaleca się również przestrzeganie higieny przy użyciu łagodnych środków czyszczących i szamponów przeciwgrzybiczych.
Odbarwieniowa odmiana łupieżu pstrego
Odbarwieniowy łupież pstry jest formą choroby, która charakteryzuje się występowaniem dobrze widocznych białych plam na skórze. Wykwity mogą być zlokalizowane na różnych częściach ciała, najczęściej na plecach, klatce piersiowej, ramionach i brzuchu. W niektórych przypadkach mogą pojawić się również na szyi, ramionach i nogach. Powierzchnia zmian skórnych może się łuszczyć. Przyczyny odbarwieniowego łupieżu pstrego:
- nadmierne pocenie się;
- osłabiona odporność;
- zaburzenia endokrynologiczne;
- brak witamin i pierwiastków śladowych.
Odbarwieniowa (achromatyczna) postać łupieżu pstrego nie powoduje stanu zapalnego, zaczerwienienia, swędzenia i bólu. Choroba jest poddawana leczeniu za pomocą środków przeciwgrzybiczych i odpowiedniej higieny.
Jak stopniowo rozwija się łupież pstry?
Łupież pstry rozwija się stopniowo, a z każdym etapem wiążą się charakterystyczne objawy i cechy, które zależą od funkcjonowania układu odpornościowego pacjenta. Stadia rozwoju łupieżu pstrego:
- Pierwszy etap (infekcja). Na początku mogą pojawić się małe plamki, które nie powodują swędzenia i pieczenia.
- Drugi etap (aktywny wzrost grzybów). Plamy stają się bardziej widoczne, ich rozmiar wzrasta, mogą przybierać różne odcienie – od białego do różowego lub brązowego.
- Trzeci etap (pojawienie się plam). Zmiany mogą mieć różne kształty i rozmiary, nie powodują swędzenia ani stanu zapalnego.
W przypadku braku leczenia, łupież pstry może objawiać się nawrotami, w których wykwity stają się bardziej uporczywe. Po terapii choroba może przejść w stan remisji, w którym symptomy znikają, a grzyb w organizmie pozostaje w formie utajonej.
Jakie niebezpieczeństwo wiąże się z łupieżem pstrym?
Łupież pstry jest niebezpieczny ze względu na zaburzenia pigmentacji skóry, które mogą utrzymywać się nawet po wyzdrowieniu. Ponadto u osób z obniżoną odpornością choroba może występować w ciężkich postaciach, które wymagają leczenia lekami ogólnoustrojowymi.
Jak diagnozuje się łupież pstry?
W centrach medycznych Doctorpro dermatolog zbiera wywiad i przeprowadza badanie wizualne pacjenta. Dodatkowe metody diagnozowania łupieżu pstrego:
- badanie mikroskopowe wymazu na obecność grzybów drożdżowych;
- dermatoskopia (badanie dotkniętego chorobą obszaru za pomocą specjalnego aparatu);
- ogólne analizy moczu i krwi.
Lekarz może również zalecić badania histologiczne, które pozwalają zidentyfikować charakterystyczne zmiany w tkance skórnej spowodowane infekcją grzybiczą. Do analizy histologicznej pobiera się zeskrobinę z powierzchni skóry.
Jakie metody stosuje się w leczeniu łupieżu pstrego?
W Doctorpro łupież pstry leczy się farmakologicznie. Leki dobierane są w zależności od nasilenia i intensywności infekcji oraz jej objawów. Preparaty stosowane w leczeniu łupieżu pstrego:
- preparaty przeciwgrzybicze do stosowania zewnętrznego (spraye, płyny, maści, szampony);
- preparaty przeciwgrzybicze do użytku wewnętrznego;
- leki przeciwhistaminowe w przypadku swędzenia.
Środki przeciwgrzybicze są podstawowym sposobem leczenia łupieżu pstrego. Przy łagodnym lub średnim przebiegu choroby przepisywane są miejscowe środki z ketokonazolem, siarczkiem selenu, klotrimazolem. W ciężkich postaciach choroby lekarz może przepisać leki ogólnoustrojowe – przyjmowane doustnie lub iniekcyjnie.
Jak długo trwa leczenie łupieżu pstrego?
Łupież pstry można wyleczyć w ciągu dwóch do czterech tygodni – w zależności od postaci choroby, ciężkości przebiegu i reakcji organizmu na terapię. Leki ogólnoustrojowe mogą przyspieszyć proces gojenia, szczególnie w ciężkich postaciach.
Jeśli łupież pstry nie ustępuje po zakończeniu leczenia, należy skonsultować się z lekarzem. Nieskuteczność terapii może być związana z naruszeniem planu leczenia, współistniejącymi chorobami (cukrzyca, zaburzenia hormonalne), a także nadmierną potliwością.
Jak wyeliminować zmiany po łupieżu pstrym?
Plamy związane z łupieżem pstrym często znikają po leczeniu. Proces gojenia można przyspieszyć, stosując kremy z witaminą C i maści z retinoidami. Należy również unikać bezpośredniej ekspozycji na słońce, ponieważ pigmentacja może się wówczas nasilać. Preparaty do eliminacji plam łupieżu pstrego przepisuje dermatolog.
Zalecenia kliniczne dotyczące zapobiegania łupieżowi pstremu
Profilaktyka łupieżu pstrego obejmuje regularną higienę z użyciem neutralnych detergentów. Należy unikać nadmiernego stosowania agresywnych środków antyseptycznych, które mogą zaburzać równowagę mikroflory. Zalecenia kliniczne dotyczące zapobiegania łupieżowi pstremu:
- utrzymywanie normalnego poziomu nawilżenia skóry;
- ochrona przed słońcem za pomocą specjalnych produktów i odzieży wykonanej z naturalnych tkanin;
- zapobieganie stresowi;
- terapia przeciwgrzybicza w celu zapobiegania nawrotom;
- kontrola chorób współistniejących (cukrzyca, niedobór odporności).
Zaleca się utrzymywanie skóry w czystości i monitorowanie jej mikroflory poprzez unikanie stosowania agresywnych środków czyszczących. Przy pierwszych oznakach łupieżu pstrego (plamy na skórze, łuszczenie) należy skonsultować się z dermatologiem w celu przepisania kuracji przeciwgrzybiczej.
Czy trzeba stosować dietę na łupież pstry?
W przypadku wystąpienia łupieżu pstrego lekarz może zalecić zmianę diety. Dieta na łupież pstry może obejmować:
- surowe warzywa i owoce (brokuły, cebula, słodkie ziemniaki, owoce cytrusowe);
- produkty pełnoziarniste (ryż, płatki owsiane);
- tłuszcze zwierzęce, tłuste ryby;
- oliwę z oliwek.
W przypadku łupieżu pstrego można również jeść chleb pełnoziarnisty i makaron. Nie należy natomiast spożywać pokarmów, które sprzyjają szybkiemu namnażaniu się drożdży (słodycze, pieczywo, produkty mleczne). Zaleca się ograniczenie spożycia alkoholu i przestrzeganie schematu przyjmowania płynów.
