Co pozwala wykryć USG nerek?
USG nerek pozwala ocenić rozmiar, kształt, lokalizację i stan narządów układu moczowego. USG nerek może pokazać:
- rozszerzone kielichy nerkowe;
- uszkodzenie naczyń krwionośnych;
- obecność procesów zapalnych (zapalenie pęcherza moczowego, odmiedniczkowe zapalenie nerek);
- kamienie nerkowe;
- wrodzone wady rozwojowe nerek.
USG może wykazać obecność zmian patologicznych w nerkach (torbiele, guzy). USG układu moczowego pozwala również na ocenę dynamiki rozwoju zmian w narządach. Urolodzy wykorzystują USG nerek i pęcherza moczowego do monitorowania skuteczności leczenia.
Wskazania do wykonania USG nerek
USG układu moczowego przepisuje się w przypadku podejrzenia chorób urologicznych (odmiedniczkowe zapalenie nerek, zapalenie pęcherza moczowego, zapalenie nerek). Wskazania do USG nerek:
- ból w okolicy brzucha i lędźwi;
- obrzęk kończyn;
- częste oddawanie moczu;
- obecność krwi lub piasku w moczu;
- podejrzenie nowotworów nerek;
- zatrzymanie moczu;
- obrażenia i stłuczenia nerek;
- kolka w okolicy lędźwiowej.
USG układu moczowego przeprowadza się również w celu rutynowej kontroli stanu zdrowia, oceny narządów po ich przeszczepieniu lub po zabiegu chirurgicznym. USG tętnic nerkowych jest niezbędne, jeśli występują schorzenia naczyń krwionośnych dróg moczowych. W przypadku przewlekłych chorób urologicznych (zapalenie nerek, odmiedniczkowe zapalenie nerek) badanie ultrasonograficzne powinno się wykonywać co najmniej raz w roku.
Przygotowanie do USG nerek
Przygotowanie do USG nerek zakłada przestrzeganie diety na dwa dni przed badaniem. Produkty niedozwolone przed USG nerek:
- pieczywo;
- rośliny strączkowe;
- surowe owoce i warzywa;
- nabiał;
- napoje gazowane.
Obecność gazów w jelitach może zaburzyć obraz USG, przez co wyniki badania będą niedokładne. USG nerek wykonuje się na czczo. Nie należy spożywać żadnych pokarmów przez sześć do ośmiu godzin przed badaniem. Przed wykonaniem USG nerek konieczne jest wypełnienie pęcherza; na godzinę do dwóch przed badaniem należy wypić około półtora litra wody i wstrzymać się z oddawaniem moczu. Zamiast wody można również pić inne napoje niegazowane (kompot, niesłodzoną herbatę).
Jak przebiega badanie USG nerek?
USG nerek wykonuje się w pozycji leżącej, na prawym i lewym boku. Przebieg badania USG nerek:
- Na dolną część pleców nanosi się specjalny żel, który ułatwia przewodzenie fal ultradźwiękowych.
- Za pomocą głowicy uzyskuje się obraz badanego narządu.
- Lekarz odczytuje i podaje wyniki badania USG nerek
Badanie jest bezbolesne i bezpieczne, może być wykonywane nawet u dzieci i kobiet w ciąży. Zajmuje nie więcej niż 30 minut.
USG nerek: normy i nieprawidłowości
USG nerek pozwala ocenić stan, strukturę i kształt narządów. USG nerek pokazuje również odstępstwa od normy w ich wielkości.
| Tabela norm wymiarów nerek u dorosłych | |
| Wymiary | Wartości w mm |
| długość | 50-60 |
| szerokość | 100-120 |
| grubość | 14-26 |
Wymiary nerek u dzieci zależą od wieku.
| Normy wymiarów nerek u dzieci | ||
| Wiek | Lewa nerka (w mm) | Prawa nerka (w mm) |
| noworodek | długość – 36,2-60,7, szerokość – 14,1-26,9, grubość – 13,6-27,4 | długość – 36,9-59, szerokość – 13,7-29,4, grubość – 16-27,3 |
| 3-6 miesięcy | długość – 47-72, szerokość – 17,2-31, grubość – 19-30,6 | długość – 45,6-70, szerokość – 18,2-31,8, grubość – 19,1-30,3 |
| 1-3 lata | długość – 54,7-82,3, szerokość – 20,9-35,3, grubość – 20,4-31,6 | długość – 55,6-84,8, szerokość – 19,2-36,4, grubość – 12,2-34 |
| 3-7 lat | długość – 66,3-95,5 szerokość – 26,2-41, grubość – 23,7-38,5 | długość – 67-99,4, szerokość – 23,5-40,7, grubość – 21,4-42,6 |
| 7-10 lat | długość – 66,7-103,3, szerokość – 24,5-44,9, grubość – 23,9-39,5 | długość – 71,2-103,6, szerokość – 26-44, grubość – 27-41 |
| 10-14 lat | długość – 74,4-113,6, szerokość – 28-48,7, grubość – 25,5-43,1 | długość – 74,4-116, szerokość – 27,2-47,7, grubość – 27-46,3 |
Odchylenia od normy wielkości nerki mogą wskazywać na obecność stanu zapalnego lub nowotworu układu moczowego. Zbyt małe wymiary nerki mogą wskazywać na dystrofię i nieprawidłowości w funkcjonowaniu narządu.
Co pozwala wykryć USG pęcherza moczowego?
Wykonanie USG pęcherza moczowego zleca się w przypadku zapalenia pęcherza, krwiomoczu oraz przy podejrzeniu występowania nowotworów w narządzie. USG pęcherza moczowego może pokazać:
- obecność kamieni moczowych i ciał obcych;
- zapalenie błony śluzowej pęcherza moczowego;
- nieprawidłowości w budowie narządu;
- nowotwory (polipy, rak);
- uchyłki (uwypuklenie ściany pęcherza moczowego);
- resztki moczu.
USG pęcherza moczowego u kobiet wykonuje się metodą przezbrzuszną (przez powłoki brzuszne) lub transwaginalną (przez pochwę). U mężczyzn badanie USG wykonuje się przezbrzusznie lub transrektalnie (poprzez wprowadzenie głowicy do odbytnicy).
Przygotowanie do USG pęcherza moczowego
W celu przygotowania się do USG pęcherza moczowego należy na kilka dni przed badaniem zrezygnować ze spożywania pokarmów powodujących nadmierne tworzenie się gazów. Godzinę przed badaniem powinno się wypić co najmniej litr wody niegazowanej, aby wypełnić pęcherz i lepiej uwidocznić jego ściany na obrazie ultrasonograficznym. U kobiet przezbrzuszne i transwaginalne (ginekologiczne) badanie USG wykonuje się z pełnym pęcherzem. U mężczyzn, w przypadku transrektalnej metody badania, oprócz wypełnienia pęcherza konieczne jest również opróżnienie jelit.
Wskazania do USG nadnerczy
USG nerek i nadnerczy na ogół wykonuje się jednocześnie w celu oceny stanu ogólnego układu moczowego. Kontrola pracy nadnerczy jest konieczna w przypadku nagłej zmiany masy ciała. Inne wskazania do wykonania USG nadnerczy to:
- skoki ciśnienia;
- spadek sił;
- osłabienie mięśni;
- bóle w okolicy lędźwiowej;
- podejrzenie występowania nowotworu nadnerczy;
- częste oddawanie moczu.
U kobiet badanie nadnerczy jest konieczne w przypadku zaburzeń miesiączkowania i bezpłodności.
Wykonanie USG kory nadnerczy zleca się także, jeśli istnieje podejrzenie zaburzeń hormonalnych (w przypadku obrzęku kończyn, nadmiernego wzrostu lub wypadania włosów).
Przygotowanie do USG nadnerczy
Przygotowanie do USG nadnerczy zakłada wykluczenie z diety takich produktów jak chleb żytni, surowe warzywa, rośliny strączkowe i napoje gazowane na dwa do trzech dni przed badaniem. Badanie ultrasonograficzne wykonuje się na czczo, a ostatni posiłek powinno się spożyć sześć do ośmiu godzin przed wizytą u lekarza. Przed badaniem USG nadnerczy należy wypić około półtora litra wody niegazowanej i wstrzymać się z oddawaniem moczu.
