Wskazane jest przy bólach brzucha, podejrzeniu zapaleń, kamicy, nowotworów czy urazów. Przebiega szybko – pacjent leży na plecach, a lekarz przesuwa sondę po brzuchu. Do badania należy przyjść na czczo, unikać produktów wzdymających, a w niektórych przypadkach wypełnić pęcherz zgodnie z zaleceniem lekarza.
Co wchodzi w skład badania USG jamy brzusznej?
W badaniu USG jamy brzusznej wyraźnie widoczne są narządy przewodu pokarmowego, które nie posiadają jam (obszarów wypełnionych powietrzem). USG jamy brzusznej obejmuje badanie m.in.:
- trzustki;
- wątroby;
- pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych;
- śledziony;
- węzłów chłonnych i dużych naczyń okolicy brzucha.
USG narządów układu pokarmowego, takich jak żołądek i jelita, może wykryć oznaki zapalenia i dużych guzów. USG jelit pokazuje również zmiany świadczące o ich niedrożności.
Wskazania do wykonania ultrasonografii jamy brzusznej
Zadaj pytanie ultrasonografii «Doctorpro»
Choroby jamy brzusznej mogą być spowodowane zaburzeniami diety i odżywiania, zmianami kwasowości soku żołądkowego, zakażeniem drobnoustrojami chorobotwórczymi (w szczególności bakterią Helicobacter pylori), chorobami autoimmunologicznymi i dziedzicznymi. Objawy chorób jamy brzusznej to ból i dyskomfort, wzdęcia, zaburzenia rytmu wypróżnień (zaparcia i biegunki), zgaga.
Badanie USG narządów wewnętrznych może być wykonywane zarówno z zalecenia lekarza, jak i bez niego. Wskazania do wykonania ultrasonografii jamy brzusznej to m.in.:
- ostre i przewlekłe zapalenie trzustki (zapalenie trzustki);
- ostre i przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego (zapalenie pęcherzyka);
- choroba kamicy żółciowej;
- dyskinezy dróg żółciowych;
- ostre i przewlekłe zapalenie wątroby (zapalenie wątroby);
- urazy jamy brzusznej;
- tętniak aorty brzusznej;
- anemia;
- nadciśnienie wrotne;
- łagodne i złośliwe nowotwory jamy brzusznej.
Badania ultrasonograficzne nie mają żadnych przeciwwskazań, ponieważ ultradźwięki nie są szkodliwe. Ultrasonografia jamy brzusznej może być wykonywana u dzieci od urodzenia, kobiet w ciąży oraz u pacjentów cierpiących na ciężkie choroby przewlekłe. USG brzucha może być także zalecane po wypadkach i urazach.
Co pokazuje badanie USG jamy brzusznej?
USG jamy brzusznej pokazuje wewnętrzną budowę jej narządów. Ultrasonografia pęcherzyka żółciowego pozwala zbadać również funkcjonowanie układu żółciowego.
Co ujawnia USG jamy brzusznej? 
Zazwyczaj w badaniu USG jamy brzusznej wszystkie narządy mają określoną echogeniczność, wielkość i lokalizację. Pogrubienie ścian i zwiększenie rozmiarów narządów wewnętrznych świadczy o toczącym się w nich stanie zapalnym. Normalnie pęcherzyk żółciowy nie zawiera złogów wapnia i jest wypełniony żółcią podczas badania na czczo, a opróżnia się po posiłku.
USG trzustki pokazuje jej wielkość, oznaki zapalenia lub uszkodzenia. Ultrasonografia wątroby dostarcza informacji o jej budowie i obecności stanu zapalnego w wirusowych i niewirusowych zapaleniach wątroby, a także pozwala zdiagnozować stłuszczenie wątroby (złogi tłuszczowe wokół wątroby). Ultrasonografia śledziony może być pomocna w przypadku chorób układu krwiotwórczego (anemia). Ultrasonografia jamy brzusznej pokazuje również stan węzłów chłonnych i pozwala zdiagnozować ich zapalenie.
Jeśli konieczne jest wykonanie dodatkowych badań, gastroenterolog może zalecić także endoskopię (gastroduodenoskopię, anoskopię, rektomanoskopię, kolonoskopię), TK (tomografię komputerową) narządów jamy brzusznej, badania krwi i soku żołądkowego. Ze względu na wysoką wartość informacyjną i łatwość wykonania zabiegu badanie jamy brzusznej zwykle rozpoczyna się od badania USG.
Czego nie pokazuje USG brzucha?
W badaniu USG brzucha nie są dobrze widoczne żołądek i jelita. Aby obejrzeć ich wnętrze i ocenić obecność m.in. wrzodów żołądka i dwunastnicy czy polipów jelit należy wykonać gastroskopię bądź kolonoskopię. Fale ultradźwiękowe są zakłócane przez powietrze lub gaz, stąd też USG nie jest doskonałą techniką obrazowania w przypadku organów wypełnionych powietrzem.
Jak przygotować się do badania USG jamy brzusznej?
Aby przygotować się do badania USG jamy brzusznej, należy w dniu badania zrezygnować ze śniadania i przyjść do kliniki na czczo. Przed badaniem USG jamy brzusznej nie należy również pić kawy.
Jeśli planowane jest funkcjonalne USG pęcherzyka żółciowego, należy przynieść ze sobą śniadanie o działaniu żółciopędnym (jajko lub kawałek czekolady). W takim przypadku lekarz wykona dwa badania – przed posiłkiem i 10-15 minut po nim. Przed ultrasonografią brzuszną warto założyć wygodne ubranie, aby czuć się komfortowo, odsłaniając brzuch.
Przygotowanie do USG jamy brzusznej w godzinach popołudniowych nie wymaga całkowitej rezygnacji z jedzenia – dopuszczalne jest lekkie śniadanie (sałatka lub niskotłuszczowy jogurt). Minimalny czas od spożycia posiłku do przyjścia na badanie USG jamy brzusznej powinien wynosić od 4 do 5 godzin.
Dieta przed ultrasonografią jamy brzusznej
Dieta przed ultrasonografią jamy brzusznej pozwala na naturalne oczyszczenie jelit i łagodzi wzdęcia. Pilne badania USG można wykonać bez przygotowania, ale do planowanego przesiewowego badania USG jamy brzusznej lepiej przygotować się wcześniej.
Przed ultrasonografią jamy brzusznej nie należy spożywać pokarmów, które zwiększają tworzenie się gazów w jelitach i prowokują zaparcia. Przed badaniem ultrasonograficznym jamy brzusznej nie należy więc jeść m.in.:
- świeżego chleba (zwłaszcza żytniego);
- mleka pełnego;
- roślin strączkowych;
- kapusty..
Przed ultrasonografią jamy brzusznej można jeść świeże i termicznie przetworzone warzywa i owoce, produkty zbożowe i inne bogate w błonnik.
Picie przed badaniem ultrasonograficznym brzucha
Wypełnienie bądź opróżnienie pęcherza moczowego przed badaniem ultrasonograficznym jamy brzusznej należy skonsultować z lekarzem. Zwykle zaleca się wypicie nie więcej niż 100-200 ml niegazowanej wody. Pić należy małymi porcjami, unikając połykania powietrza. Zazwyczaj USG brzucha wykonuje się przy pełnym pęcherzu, chyba że lekarz zaleci inaczej. Wskazane jest unikanie napojów gazowanych.
Jak oczyścić jelita przed USG jamy brzusznej?
Nie ma potrzeby oczyszczania jelit przed ultrasonografią brzuszną. Dieta na 2-3 dni przed planowanym terminem USG pomoże oczyścić przewód pokarmowy. Przyjmowanie specjalnych leków (środki przeczyszczające, sorbenty, leki przeciw wzdęciom) przed USG jamy brzusznej jest konieczne w niektórych przypadkach zgodnie z zaleceniami lekarza.
Jak wykonuje się badanie USG jamy brzusznej?
Badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej trwa około 15 minut. Podczas badania USG osoba leży na kozetce na plecach, odsłaniając okolice brzucha, do których lekarz przykłada sondę ultrasonograficzną. Podczas zabiegu lekarz może poprosić o wstrzymanie oddechu lub obrócenie się na bok.
Po wykonaniu badania USG jamy brzusznej lekarz ultrasonografista wyda opinię, która nie jest diagnozą. Aby zinterpretować wyniki badania i otrzymać zalecenia, należy umówić się na konsultację z lekarzem internistą lub gastroenterologiem.
