Na przykład, peskatarianie odrzucają mięso zwierząt ciepłokrwistych, ale jedzą ryby i owoce morza, a osoby na diecie monotroficznej spożywają tylko jeden typ pokarmu w czasie jednego posiłku lub w jeden typ pokarmu w trakcie całego dnia.
Czym jest witarianizm?
Witarianizm to typ diety, który wyklucza spożywanie pokarmów poddanych obróbce termicznej w celu zachowania maksymalnej wartości odżywczej. Nieprzetworzone, surowe produkty stanowią co najmniej trzy czwarte dziennego jadłospisu na diecie witariańskiej. Rodzaje witarianizmu:
- witarianizm wszystkożerny. Dozwolona jest każdy rodzaj żywności, w tym mięso i ryby, jeśli ich obróbka termiczna zachodzi w temperaturze maksymalnie 40-48°C;
- witarianizm mięsożerny. Większa część diety składa się z produktów pochodzenia zwierzęcego, spożycie owoców i warzyw jest ograniczone do minimum;
- witarianizm wegański. Całkowicie wyklucza spożywanie produktów pochodzenia zwierzęcego;
- juicearianizm. Podstawę diety stanowią soki, smoothie i koktajle z owoców i warzyw;
- frutarianizm. Dieta frutariańska obejmuje wyłącznie owoce i orzechy;
- witarianizm wegetariański. Zakłada spożywanie nabiału i surowych produktów roślinnych;
- sprautarianizm. Polega na spożywaniu nasion, roślin strączkowych i kiełków.
Zaletą diety witariańskiej jest to, że surowe warzywa i owoce zawierają wiele składników odżywczych (na przykład błonnik, witaminy z grupy B, witamina C). Spożywanie owoców i warzyw pomaga również kontrolować ciśnienie krwi.
Witarianie spożywają mało sodu (który zazwyczaj zawarty jest w soli kuchennej, konserwach, oraz w kiszonych i wędzonych produktach), dlatego dieta witariańska zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia udaru, niewydolności serca, osteoporozy, raka żołądka i chorób nerek. Zalety witarianizmu:
- zapobieganie lub kontrola cukrzycy typu 2 (dzięki błonnikowi i rezygnacji z produktów mącznych);
- poprawa trawienia;
- normalizacja konsystencji stolca (wysoka zawartość błonnika pozwala zapobiegać zaparciom);
- kontrola poziomu cholesterolu we krwi (dzięki spożywaniu kiełków i orzechów).
Dieta oparta na surowej żywności dostarcza również odpowiednie ilości witaminy A i wysokie stężenie beta-karotenu, który należy do grupy karotenoidów (zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób przewlekłych). Ponadto, dzięki wyeliminowaniu słodyczy, fast foodów i dań gotowych, dieta witariańska pozwala zrzucić zbędne kilogramy.
Zasady witarianizmu
Początkujący witarianie powinni zapoznać się z zasadami tej diety (pomogą one przygotować organizm i zapobiec przerwaniu diety). Zasady witarianizmu:
- rezygnacja z potraw gotowanych, smażonych, pieczonych i poddawanych innej obróbce termicznej;
- dokładne mycie i obieranie owoców i warzyw przed jedzeniem;
- powolne przeżuwanie pokarmu;
- spożywanie posiłków w momencie gdy pojawi się głód i picie wody w momencie pragnienia;
- unikanie mrożonek (wszystkie produkty powinny mieć temperaturę pokojową);
- unikanie jedzenia przed wysiłkiem fizycznym.
Należy również unikać przejadania się, gdyż surowa żywność jest ciężkostrawna, a w dużych ilościach może być szkodliwa dla organizmu. Powinno się spożywać potrawy natychmiast po przyrządzeniu (nie należy przechowywać ich w lodówce, zamrażać ani zostawiać na następny dzień).
Witarianizm: co można jeść?
Dieta witariańska zakłada spożywanie nieprzetworzonej, pełnowartościowej, roślinnej żywności (najlepiej organicznej). Pokarmy dozwolone na diecie witariańskiej:
- surowe warzywa i owoce;
- nasiona (na przykład lnu, chia, dyni i słonecznika);
- kiełki i rośliny strączkowe;
- orzechy (na przykład włoskie, nerkowca, migdały, ziemne);
- mleko z orzechów;
- oleje z surowych orzechów;
- oliwa i olej kokosowy tłoczone na zimno.
Algi morskie i wodorosty w diecie witariańskiej mogą dostarczyć organizmowi witaminę A, B1 i B2, C, E, K, a także minerały (wapń, potas). Do diety można włączyć produkty fermentowane, takie jak kimchi i kapusta kiszona. Warto również spożywać suszone owoce (daktyle, suszone śliwki, morele).
Na diecie witariańskiej śniadanie składa się zazwyczaj z koktajlu lub soku, do którego można dodać warzywa, owoce lub zioła. Na obiad i kolację można jeść sałatki z kalafiora, pomidorów, papryki, kiełków i roślin strączkowych. kiełków zbóż i roślin strączkowych. Sposoby przyrządzania potraw na diecie witariańskiej:
- hodowanie kiełków roślin strączkowych, ziaren i nasion;
- suszenie żywności;
- mieszanie produktów;
- namaczanie orzechów i suszonych owoców;
- miksowanie soków, smoothie lub koktajli za pomocą blendera lub sokowirówki.
Dieta witariańska może również obejmować jajka, mięso, ryby i owoce morza, jednak spożywanie tych produktów na surowo zwiększa ryzyko zakażenia bakterią Salmonelli, E. coli i innymi bakteriami chorobotwórczymi. Aby zapobiec zakażeniu pasożytami, zaleca się spożywanie ryb i mięsa nie w postaci surowej, a suszonej lub solonej (opcja dla witarian wszystkożernych).
Jak przejść na witarianizm?
Dietę witariańską najlepiej rozpocząć wiosną lub latem ze względu na dużą dostępność sezonowych owoców i warzyw. Zalecenia dotyczące przejścia na witarianizm:
- stopniowo dodawaj zielone soki i koktajle do śniadania;
- sięgaj po owoce jako przekąskę (jedz jeden owoc podczas jednego posiłku);
- wprowadź do diety len. Nasiona lnu pomagają oczyścić jelita.
Na początku należy zrezygnować z cukru rafinowanego i olejów, produktów mącznych i konserwowych oraz smażonych potraw. Żywność gotowana na parze i pełnoziarniste nieprzetworzone zboża wspomogą płynne przejście na surową dietę.
Przed rozpoczęciem surowej diety często przeprowadza się oczyszczenie organizmu, które może obejmować krótki post. Przed przejściem na witarianizm, rozpoczęciem postu i zmianą nawyków żywieniowych konieczna jest konsultacja z gastroenterologiem, który pomoże wykluczyć przeciwwskazania i dobrać optymalny rodzaj surowej diety.
Witarianizm a ryby
Witaranizm wszystkożerny dopuszcza jedzenie ryb i owoców morza. Ryby można spożywać w postaci surowej, solonej, suszonej lub marynowanej.
Lekarze odradzają spożywanie surowych ryb ze względu na ryzyko zakażenia pasożytami (motylicą wątrobową, glistą ludzką, tasiemcem) i bakteriami (salmonellą, przecinkowcami, listeriami). Wcześniejsze zamrożenie ryb na tydzień w temperaturze -20°C lub na 15 godzin w temperaturze -35°C pomoże usunąć z nich pasożyty.
Witarianizm a mięso
Witarianizm dopuszcza jedzenie surowego, suszonego i wędzonego mięsa. Jednak spożywanie kurczaka i wieprzowiny w surowej postaci jest niebezpieczne dla zdrowia, ponieważ może spowodować zatrucie pokarmowe, zakażenie Salmonellą i bakterią E. coli.
Czerwone mięso (na przykład wołowinę) wykorzystuje się w postaci surowej do przygotowania tatara. Spożywając surowe czerwone mięso, należy zachować ostrożność przy wyborze, przechowywaniu i myciu produktu.
Witarianizm a zboża
Będąc na diecie witariańskiej, można spożywać zboża i kasze (na przykład pszenicę, żyto, kaszę gryczaną niepaloną, owies, proso i kaszę jęczmienną). Owsiankę zaleca się zalewać na noc ciepłą wodą. Można wyhodować kiełki gryki, owsa i ryżu.
Do surowej diety można również włączyć kaszkę lnianą. W celu jej przygotowania wystarczy zalać nasiona lnu wodą o temperaturze pokojowej i odstawić na noc. Rano napęczniałe nasiona należy zmiksować w blenderze z bananem lub suszonymi owocami.
Witarianizm i wegetarianizm
Połączenie witarianizmu i wegetarianizmu zakłada całkowitą rezygnację ze spożywania produktów mięsnych i rybnych. Dieta może obejmować produkty mleczne, jaja, warzywa, owoce i rośliny strączkowe.
Witarianizm a alkohol
Dieta witariańska i spożywanie alkoholu całkowicie się wykluczają. Napoje alkoholowe podwyższają ciśnienie krwi, osłabiają układ odpornościowy, zwiększają ryzyko udaru, chorób serca i wątroby oraz problemów trawiennych. Surowa dieta stanowi obciążenie dla układu trawiennego (trawienie surowych pokarmów jest trudniejsze), dlatego spożywanie alkoholu może zwiększyć ryzyko zapalenia żołądka, wrzodów i nowotworów przewodu pokarmowego.
Frutarianizm
Frutarianizm zakłada spożywanie owoców w dowolnej postaci, a także niewielkich ilości nasion i orzechów. Zaletą frutarianizmu jest możliwość dostarczenia do organizmu dużej ilości witamin (A, B, C), błonnika rozpuszczalnego i nierozpuszczalnego oraz minerałów (potasu, magnezu). Minusem frutarianizmu jest jednak niewystarczająca podaż białka i niezbędnych aminokwasów zawartych w mięsie, a także kwasów tłuszczowych i fosforu, których źródłem są ryby i owoce morza.
Witarianizm monotroficzny
Monotroficzna dieta witariańska polega na spożywaniu surowych i nieprzetworzonych produktów, których nie wolno łączyć ze sobą podczas jednego posiłku. Oznacza to, że każdy posiłek może składać się tylko z jednego produktu (na przykład banana lub ogórka). Jadłospis na takiej diecie obejmuje dania przygotowywane tylko z jednego produktu. Można wykorzystywać jeden produkt w dwóch postaciach, na przykład zjeść truskawki pokrojone na kawałki i zrobić z nich smoothie albo przygotować w blenderze zupę krem z dowolnego warzywa (cukinii, kalafiora).
Dieta witariańska – menu z przepisami
Proste przepisy witariańskie pozwolą na przygotowanie smacznych i zdrowych potraw. Z witariańskiego jadłospisu należy wykluczyć: przetworzone owoce i warzywa, zboża, makaron, napoje alkoholowe i zawierające kofeinę, prażone orzechy i nasiona, oleje rafinowane, cukier, mąkę, wypieki, pasteryzowane soki i produkty mleczne oraz sól kuchenną.
