Kolonoskopia we Wrocławiu

Kolonoskopia to metoda diagnostyczna, która pozwala ocenić stan błony śluzowej jelita grubego, napięcie jelita grubego (siłę i częstotliwość skurczów) oraz jego drożność. Kolonoskopia umożliwia także sprawdzenie jelita grubego pod kątem chorób proktologicznych (hemoroidy, kłykciny kończyste odbytu), pobranie próbki tkanek do biopsji oraz usunięcie niewielkich polipów.

Wskazania do kolonoskopii

Kolonoskopia jest zalecana w przypadku dokuczliwych bólów i wzdęć brzucha. Inne wskazania do kolonoskopii to:

• pojawienie się krwi podczas wypróżnień;
• obecność śluzu lub ropy w kale;
• zmiana koloru stolca (czerwone smugi, czarne zabarwienie);
• zaburzenia oddawania stolca (zaparcia, biegunka, nietrzymanie stolca);
• wzmożona produkcja gazów;
• obfite lub okresowe wymioty (bez znanego powodu);
• wrażenie niepełnego wypróżnienia po defekacji;
• nagła utrata masy ciała;
• uczucie silnego zmęczenia;
• niedokrwistość z niedoboru żelaza.

Kolonoskopia zalecana jest także w przypadku bólu i pieczenia w odbycie. W przypadku choroby hemoroidalnej kolonoskopia jest niezbędna, aby ocenić liczbę i umiejscowienie hemoroidów wewnętrznych

Kolonoskopię wykonuje się po operacjach narządów jamy brzusznej w celu kontroli stanu jelit. W celach profilaktycznych badanie powinni wykonać pacjenci z chorobą Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego.

Co wykazuje endoskopia jelita grubego?

Endoskopia jelita grubego to jedno z ważniejszych badań diagnostycznych, pozwalających wykryć obecność patologicznych zmian w błonie śluzowej odbytnicy i jelita grubego, w tym objawów nowotworowych. Kolonoskopia może wykazać:

• raka jelita grubego – umożliwia wykrycie nowotworów we wczesnym stadium, co zwiększa szanse na skuteczne leczenie;
• polipy jelita grubego – niewielkie narośla, w większości przypadków nieszkodliwe, jednak mogące w niektórych przypadkach przekształcić się w nowotwory (dlatego ważne jest ich monitorowanie i usuwanie);
• choroby zapalne jelit – np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego oraz choroba Leśniowskiego-Crohna, które charakteryzują się przewlekłym stanem zapalnym i mogą prowadzić do licznych powikłań;
• niedokrwienie jelit – ograniczony przepływ krwi do jelit może powodować bóle brzucha i inne poważne objawy;
• uchyłkowatość jelit i zapalenie uchyłków – stan zapalny małych kieszonek, które mogą tworzyć się na ścianie jelita, wywołuje silne dolegliwości bólowe;
• wrzody – otwarte owrzodzenia w jelitach mogą być przyczyną bólu i krwawienia;
• perforacje przewodu pokarmowego – dziury powstające w ścianach przewodu pokarmowego stanowią zagrożenie dla zdrowia i wymagają natychmiastowej interwencji;
• niedrożność jelita grubego – przepływ treści jelitowej przy tym schorzeniu jest utrudniony lub całkowicie zablokowany, co może prowadzić do komplikacji.

Kolonoskopia umożliwia nie tylko wykrycie tych schorzeń, ale w niektórych przypadkach również ich leczenie – na przykład usunięcie polipów. Regularne badania pozwalają w porę reagować na zmiany chorobowe i zwiększają szanse na skuteczne leczenie.

O co może zapytać lekarz przed kolonoskopią?

Przed kolonoskopią lekarz przeprowadza dokładny wywiad, aby poznać dolegliwości pacjenta i ocenić jego ogólny stan zdrowia. Może pytać o przebyte choroby i operacje, alergie, o których pacjent wie, a także o stosowane leki, takie jak środki przeciwzakrzepowe, uspokajające czy preparaty wykorzystywane przy cukrzycy. Istotne są również informacje dotyczące wszelkich przewlekłych schorzeń, w tym chorób serca.

Gastroenterolog zapytać może o wcześniejsze przypadki krwawienia z przewodu pokarmowego, występujące objawy, ich lokalizację, intensywność oraz czas trwania. Istotne może być także to, czy symptomy zmieniają się w zależności od sytuacji oraz, czy istnieją czynniki, które je nasilają lub łagodzą. Lekarz może także zadać pytanie o podobne problemy zdrowotne u członków rodziny. Udostępnienie pełnych i rzetelnych informacji na temat zdrowia pozwala wykluczyć ewentualne przeciwwskazania do wykonania kolonoskopii.

Dieta przed badaniem endoskopowym jelita grubego

Przygotowanie do kolonoskopii obejmuje zachowanie diety ubogoresztkowej, czyli uwzględniającej produkty z niewielką zawartością błonnika. Pokarmy dozwolone w dniu przed endoskopowym badaniem jelit:

• białe pieczywo, białe makarony, biały ryż;
• rosół;
• gotowane chude mięso;
• kaszki, kleiki, kisiel;
• landrynki, miętówki, guma do żucia.

Można pić wodę niegazowaną, herbatę, kawę bez fusów i mleka. Dozwolone są także klarowne płyny, takie jak sok jabłkowy lub z białych winogron, napoje izotoniczne.

Przed endoskopią jelita grubego należy wykluczyć z diety pokarmy o wysokiej zawartości błonnika, produkty drobnoziarniste i przyprawy. Pokarmy niedozwolone przed kolonoskopią:

• wysokobłonnikowe pieczywo;
• ryż brązowy, musli;
• warzywa i owoce;
• tłuste mięso i ryby;
• mleko i nabiał;
• sosy;
• siemię lniane i mak;
• grzyby;
• produkty zabarwione na czerwono, pomarańczowo, fioletowo.

Przed kolonoskopią nie należy pić napojów gazowanych, soków ani alkoholu. Osoby cierpiące na zaparcia, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, marskość wątroby, choroby nerek, demencję, pacjenci po udarze mózgu, operacjach jamy brzusznej, po niewystarczającym oczyszczeniu jelita w poprzednim badaniu oraz przyjmujący leki przeciwdepresyjne powinni stosować dietę ubogoresztkową na trzy dni przed kolonoskopią. W takiej sytuacji przed badaniem endoskopowym jelita grubego należy wykluczyć:

• surowe warzywa;
• rośliny strączkowe (groch, fasola, ciecierzyca, bób, produkty sojowe);
• kukurydzę, popcorn;
• produkty pełnoziarniste;;
• płatki śniadaniowe;
• kasze;
• zupy instant;
• grzyby;
• orzechy.

Wszyscy pacjenci przygotowujący się do kolonoskopii na dwa do trzech dni przed badaniem powinni unikać świeżych owoców i warzyw koloru czerwonego (mogą się przyczyniać do zwiększonej produkcji gazów). Na siedem do 10 dni przed zabiegiem zaleca się zrezygnowanie z pieczywa z ziarnami, owoców pestkowych (winogrono, truskawki, kiwi, pomidory, ogórek) oraz nasion (siemię lniane, mak, sezam).

Kolonoskopia przeprowadzana jest na czczo (na 12 godzin przed endoskopią jelit nie powinno się przyjmować pokarmów). W ramach przygotowań do badania należy wypić cztery-pięć litrów wody.

Oczyszczanie jelit przed kolonoskopią

Aby właściwie przygotować jelita do kolonoskopii, należy zażyć środki przeczyszczające zalecone przez lekarza. Przyjmuje się je w dniu poprzedzającym badanie. Preparaty wykorzystywane do oczyszczenia jelit przed badaniem endoskopowym:

• Fortrans;
• CitraFleet;
• Eziclen;
• Moviprep.

Środki te wywołują częste wypróżnienia, a konsystencja stolca, zwłaszcza po kilku dawkach, staje się wyłącznie płynna (w końcowym etapie może być to już sama woda). Sposób dawkowania oraz czas przyjmowania leków może się różnić w zależności od wybranego preparatu, dlatego ważne jest, aby ściśle stosować się do zaleceń lekarza.

Harmonogram przyjmowania kolejnych dawek środka przeczyszczającego jest również uzależniony od godziny zaplanowanego badania. Przykładowy pan zażywania leków przeczyszczających przed kolonoskopią:

• pierwsza dawka – po południu w dniu poprzedzającego badanie;
• druga dawka – na pięć godzin przed badaniem, lecz nie później niż dwie godziny przed jego rozpoczęciem.

W trakcie przygotowań nie należy stosować dodatkowych wlewek doodbytniczych. Jeśli kolonoskopia odbędzie się w godzinach popołudniowych, całość dawki można przyjąć w dniu badania. Jeśli zajdzie konieczność wykonania pełnej kolonoskopii u pacjentki w ciąży, do oczyszczenia jelit należy użyć roztworu glikolu polietylenowego (PEG). W przypadku sigmoidoskopii (endoskopii ostatnich 60-80 cm jelita grubego) wystarczy zastosować wlewki doodbytnicze z samej wody.

Przygotowanie do kolonoskopii

Po oczyszczeniu przewodu pokarmowego nie można spożywać żadnych pokarmów. Wieczorem, w dniu poprzedzającym kolonoskopię, dozwolone jest picie wody, soków i herbaty. Rano, w dniu zabiegu, należy stawić się w centrum medycznym na czczo. W dniu badania obowiązuje całkowita przerwa od jedzenia, natomiast wolno pić dowolną ilość klarownych płynów do dwóch godzin przed badaniem.

Jeśli przygotowanie okaże się niewystarczające, konieczne będzie powtórzenie kolonoskopii w ciągu roku – może być wykonana w dniu badania lub nazajutrz, po dodatkowym przygotowaniu.

W ramach przygotowań do endoskopowego badania jelit powinno się odstawić środki zawierające węgiel aktywowany, błonnik lub żelazo (siedem dni przed badaniem). Ograniczenia dotyczące przyjmowania leków przed kolonoskopią:

• aspiryna (np. Acard, Polocard) – zazwyczaj można kontynuować stosowanie;
• klopidogrel (np. Agregex, Plavix, Zylit), prasugrel (Bewim, Efient), tikagrelor (Brilique) – odstawić siedem dni przed badaniem (po konsultacji z kardiologiem);
• Xarelto, Eliquis – ostatnią dawkę należy zażyć trzy dni przed badaniem;
• dabigatran (Pradaxa, Daxanlo, Telexer) – ostatnią dawkę przyjąć trzy dni przed badaniem, przy chorobie nerek (klirens kreatyniny 30-50 ml/min) pięć dni przed badaniem;
• Warfin, Acenocumarol, Sintrom – preparaty powinno się odstawić pięć dni przed badaniem. Dodatkowo należy skontrolować INR i skonsultować wynik z lekarzem. W szczególnych przypadkach (jeśli lekarz zaleci terapię pomostową heparyną drobnocząsteczkową) ostatnią dawkę należy przyjąć 24 godziny przed badaniem.

Pacjenci z cukrzycą powinni przed kolonoskopią skonsultować z lekarzem sposób leczenia farmakologicznego. Modyfikację zażywania leków wpływających na krzepnięcie krwi również należy skonsultować z lekarzem kierującym na badanie lub kardiologiem.

Etapy badania kolonoskopowego

Procedura kolonoskopii rozpoczyna się od przygotowania pacjenta na miejscu badania. Pacjent proszony jest o zdjęcie odzieży od pasa w dół i ułożenie się na lewym boku, z nogami zgiętymi w kolanach, w pozycji ułatwiającej wprowadzenie endoskopu. Badanie wykonywane jest w znieczuleniu miejscowym. Etapy kolonoskopii:

1. Na okolice odbytu aplikowane jest znieczulenie miejscowe w formie żelu lub kremu, który łagodzi ból i dyskomfort.
2. Lekarz delikatnie wprowadza kolonoskop (elastyczne, cienkie urządzenie z kamerą na końcu) do odbytu i powoli przesuwa go wzdłuż odbytnicy i jelita grubego.
3. Podczas badania do jelita wtłaczane jest powietrze, które delikatnie rozciąga tkankę, ułatwiając dokładne obrazowanie.
4. Kamera umieszczona na końcu kolonoskopu przekazuje obraz na monitor, co pozwala lekarzowi na śledzenie wszelkich nieprawidłowości.
5. W przypadku wykrycia zmian, np. polipów, lekarz może je natychmiast usunąć lub pobrać fragment tkanki do dalszej analizy histopatologicznej.
6. Po dotarciu do końca jelita grubego, lekarz ostrożnie wycofuje kolonoskop, ponownie obserwując obraz na monitorze, kontrolując całą powierzchnię jelita.

Endoskopowe badanie jelita grubego trwa zwykle około 40 minut, a w przypadku usuwania polipów może się nieznacznie przedłużyć.

Jeśli pacjent nie posiada recepty na leki potrzebne do przygotowania do kolonoskopii, powinien skonsultować się z lekarzem rodzinnym w celu jej uzyskania.

Powikłania i skutki uboczne kolonoskopii

Po zabiegu kolonoskopii pacjent może odczuwać dyskomfort w obrębie jelit, zmęczenie oraz niewielkie zmiany w wypróżnianiu. Objawy po kolonoskopii:

• wzdęcia, skurcze brzucha i wzmożone oddawanie gazów — spowodowane powietrzem wprowadzonym do jelit podczas badania, ustępują zwykle po kilku godzinach;
• luźniejsze stolce ze śluzem i śladową ilością krwi — mogą się pojawić przez kilka dni po zabiegu;
• drobne krwawienie po pierwszym wypróżnieniu — szczególnie jeśli usunięto fragment tkanki lub polipy.

Symptomy te są naturalne i powinny ustąpić samoistnie po kilku godzinach (gazy) lub kilku dniach (luźniejsze stolce). Po badaniu nie należy spożywać alkoholu.

W rzadkich przypadkach po kolonoskopii może dojść do powikłań takich jak perforacja jelita, zakażenie lub uszkodzenie błony śluzowej. Objawy wymagające pilnej konsultacji z lekarzem:

• silne bóle brzucha, gorączka, wzdęty i twardy brzuch, brak perystaltyki jelit, brak oddawania gazów, nudności lub wymioty;
• obfite krwawienie z odbytnicy lub wydalanie dużych skrzepów krwi;
• objawy ogólne, takie jak bóle w klatce piersiowej, duszność, zaburzenia rytmu serca lub nagłe zawroty głowy.

Po zabiegu nie należy prowadzić pojazdów i podejmować ważnych decyzji przez co najmniej 12 godzin, aby uniknąć ryzyka związanego z resztkowym działaniem środków znieczulających. W razie pojawienia się niepokojących objawów należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Przeciwwskazania do endoskopii jelita grubego

Przed badaniem lekarz zbiera wywiad dotyczący stanu zdrowia pacjenta, aby wykluczyć ewentualne przeciwwskazania. Bezwzględne przeciwwskazania do kolonoskopii:

• zapalenie otrzewnej; 
• perforacja jelit; 
• ostre zapalenie uchyłków;
• zapalenie okrężnicy.

Wyróżnia się też względne przeciwwskazania do endoskopii jelita grubego, takie jak ciąża, tętniak aorty brzusznej czy odbyte w przeszłości operacje na narządach jamy brzusznej. Decyzję o wykonaniu kolonoskopii podejmuje lekarz.

Na kolonoskopię we Wrocławiu można umówić się w Centrum Medycznym Doctorpro Wrocław, dzwoniąc na podany numer telefonu lub wypełniając formularz rejestracji wizyty. Informacje dotyczące ceny zabiegu uzyskać można telefonicznie lub na stronie internetowej.